گروه فسفره آلی Organophosphates ( حشره کش ، کنه کش، کک کش )
نام عمومی : Malathion
اسامی به زبانهای دیگر : کابروفوس ( روسیه ) مرکاپتوتیو ( آفریقای جنوبی )
نام شیمیای : Thiobutanedioate
نام تجاری دیگر: مالاتیون، سای تیون، ستیون
سال معرفی : ۱۹۵۲
خلاصه : مالاتیون با ال‌دی ۵۰ ۳۰۰۰ (L.D.۵۰= ۳۰۰۰ mgkg-۱)از کم خطرترین سموم فسفره است. عمل جذب سطحی بر روی آن انجام میشود و جذب سطحی عامل منفی محسوب میشود. در برنامه‌های بهداشتی مصرف زیادی دارد و به مقدار ۲ گرم در مترمربع برای یکبار در سال مصرف میشود. سمیت مالاتیون بسیار کم و عوارض حاصله از آن ناچیز است. در موقع کار باید از وسایل حفاظتی مانند دستکش، ماسک، لباس کار و غیره استفاده کرد. اثر مالاتیون سریع و نسبتاً مداوم است.
ویژگی های فیزیکی و شیمیایی :
شکل ظاهری : روغنی به رنگ سبز روشن ( تکنیکال ۹۵ درصد ) .
فرمول مولکولی : C10H19O6PS2
وزن مولکولی : ۳۳۰.۳۶
نقطه ذوب : ۲.۸ – ۳.۷ درجه سانتی گراد
نقطه جوش : ۱۵۶ – ۱۵۷ در ۱ میلی بار
فشار بخار : ۱۰*۱.۶ به توان ۴- میلی بار در ۲۰ درجه سانتی گراد
ثبات : در محیطی خنثی و مایع پایدار است . در محیط های اسیدی و قلیایی تجزیه می شود.
خورندگی : روی آهن خورندگی ایجاد میکند ازاستفاده و تماس با ظروف و لوازم آهنی اجتناب شود.
حلالیت: در آب ۲۵ درجه ۱۴۵ میلی گرم در لیتر حل می شود .
در حلالهای آلی به راحتی حل میشود . مثلا در الکل ، استر ، کتون ها ، اتر ها ، در اتر بنزین و بعضی از روغن های معدنی کمی محلول است .
فاصله آخرین سم پاشی تا برداشت حداقل ۴ روز و برای محصولات تبدیلی ۷ روز است ( انگلیس ) در آمریکا روی محصولات زیادی توصیه می شود و فاصله آخرین سم پاشی تا برداشت روی هویج ۲۱ روز ، کرفس ۷ روز و لوبیا ۱ روز است .
روی آفات انباری و دامی نیز کاربرد دارد . با اغلب آفت کش ها بجزء آنهایی که واکنش قلیایی دارند قابل اختلاط است .
مالاتیون برای زنبور عسل سمی است .
تجزیه و متابولیسم مالاتیون :
جانوران : در حشرات اکسیده شده و به تیوفسفات ، مالااکسون تبدیا شده و از راه هیدرولیز مشتقات اسید سوکسینیک و سایر اسید کربو کسیلیکها تولید می شود . در حیوانات خون گرم بیشتر ماده موثر جذب شده در ظرف ۴ روز دفع می شود .
طرز تاثیر مالاتیون :
اثر تماسی ، گوارشی و تنفسی دارد . روی کلین استراز اثر میگذارد .
کاربرد مالاتیون :
حشره کشی است با تاثیر روی آفات مکنده و جونده مانند شته ها ، مگس ، پشه ، شپشک ها و کنه ها،کک ها،سوسک ها،پسیل،زنجره ،حشرات خانگی در منزل و… موثر است و در مبارزه با آفات درختان میوه ، نباتات زینتی ، لوبیا ، سبزیجات و مواد انبار شده بکار می رود . می توان در همان روز مصرف از گیاهان بعنوان تعلیف دام استفاده کرد . برای مبارزه با شپش و حشرات دامی بکار میرود مالاتیون پودری وتابل ۴۰ درصد به میران ۲درصد (هر لیتر محلول برای ۱۵ متر مربع)استفاده میشود.
