زنجره درخت انگور(مو)

مراحل دگردیسی از لارو به حشره زنجره

زنجره گونه‌ای حشره است از راستهٔ نیم‌بالان (Hemiptera)، رده زنجره‌ریختان (Cicadomorpha) یا Auchenorrhyncha که دارای چشمانی ریز و با فاصله از هم بر روی سر و بال‌های شفاف ترانما با رگ‌بندی زیاد است.

رده بندی زنجره

زنجره‌ها با ملخ‌ها خویشاوندی دارد خویشاوند زنجرک‌ها (leafhoppers) و حشره بزاقدار (spittle-bugs) است.

حدود ۱۵۰۰ گونه زنجره در جهان وجود دارد که غالباً در مناطق معتدل گرم تا گرمسیر سکونت دارند.

همهٔ حشرات به‌وسیله پرواز کردن از خطر فرار می‌کنند، اما ملخها و جیرجیرکها جهش می‌کنند. این حشرات سنگین دارای پاهای سنگینی در عقب بدن خود هستند. این حشرات معمولاً می‌توانند ۱ متر (۳ پا) یا بیشتر جهش کنند.

تکمیلی:مقاله ای از حشره زنجیر درخت انگور(مو)

چکیده:یکی از مهمترین آفات درختان مو می باشد که خسارت آن تا ۵۰ درصد نیز می رسد و تقریبا در تمام مناطق زیرکشت مو وجود دارد. خسارت اصلی این آفت در مرحله پورگی آن است که حدود چهار سال به طول کشیده و در این مرحله پوره ها از ریشه درخت تغذیه می کنند. خسارت حشرات بالغ نیز از طریق تخمریزی روی شاخه ها و قطع آوندها می باشد.

علائم خسارت شامل کاهش ارتفاع گیاه، کاهش اندازه و  زردی برگ ها و کاهش شدید اندازه خوشه ها و حبه ها است. بوته های شدیدا آلوده خشک می شوند و در شاخه هایی که تخم ریزی آفت صورت گرفته، جریان شیره گیاهی دچار اختلال شده و رشد شاخه متوقف می گردد. ظهور حشرات بالغ از خردادماه آغاز شده و بسته به شرایط آب و هوایی هر منطقه تا مهرماه ادامه می یابد.

اقدامات زراعی: انتخاب زمین های سبک و استفاده از ارقام مقاوم، از بین بردن علف های هرز داخل تاکستان، قطع سرشاخه های آلوده و سوزاندن آن ها، یخ آب زمستانه برای از بین بردن پوره های آفت، تقویت درخت از طریق تغذیه مناسب، شخم خاک اطراف بوته ها

چرخهٔ زندگی زنجره‌ها

به‌طور کلی چرخهٔ زندگی جیرجیرک‌ها چندین ساله‌است و اکثر این دوره به صورت لارو و زیر زمین سپری می‌شود. حشرهٔ نابالغ با سوراخ کردن ریشهٔ گیاه و مکیدن شیرهٔ آن تغذیه می‌کند. در بعضی گونه‌ها زمان زیادی تا بلوغ و جیرجیرک شدن صرف می‌شود. از جمله magicicada از آمریکای شمالی که به علت چرخهٔ حیات ۱۷ ساله‌اش شهرت دارد.

سه چرخهٔ اصلی برای زندگی زنجره‌ها وجود دارد که هر یک از این گونه‌ها دارای ۲ شکل ۱۳ و۱۷ ساله‌است. M.Septendecim, M.Septendecula و M.Cassini که به اختصار آن‌ها را decim, decula و cassini می‌خوانیم، اسامی این سه گاهنامه جیرجیرک هاست. در این سه گونه، Decim بیشترین تراکم را در شمال، Cassini بیشترین تراکم را در می‌سی‌سی‌پی و Deculaدر هر قسمت کمیاب است. لاروهای یک دوره در گونهٔ ۱۳ ساله بیشتر در محدوده مناطق مرکزی توزیع جیرجیرک‌ها و در نمونهٔ ۱۷ ساله در شمال، شرق و غرب به دنیا می‌آیند.

البته امکان اینکه دلیل ۱۳ یا ۱۷ ساله بودن دوره‌ها چیز دیگری باشد، دور از ذهن نیست. بعضی از متخصصان این مسئله را به زمان بلوغ و تعداد مولد جدا که می‌تواند در سال‌های مختلف پدیدار شود، ارتباط می‌دهند. جمعیت جیرجیرک‌ها را لاروهای منتخبی تشکیل می‌دهند که به تنظیم زمان چرخه‌شان بستگی دارد. فرضیات نشان می‌دهند که هر دوره شامل ۳۰ لارو ۱۳ و ۱۷ ساله‌است که از این تعداد ۱۲ لارو ۱۷ ساله و تنها ۳ لارو ۱۳ ساله بالغ شده و در این صورت ۱۵ جیرجیرک حتماً مشاهده خواهد شد. دورهٔ ظهور جیرجیرک‌های ۱۳ و ۱۷ ساله، هر ۲۲۱ سال یک بار روی هم می‌افتد و لاروهای ۱۳ و ۱۷ ساله به‌طور هم‌زمان جیرجیرک می‌شوند.

آخرین بار این اتفاق در ۱۸۹۷ رخ داد و دفعه بعد در ۲۱۱۸ رخ می‌دهد. نرها و ماده‌ها در اواخر آوریل و اوایل ژوئن اجتماع می‌کنند تا در گروه هم سرایان برای ۲ هفته آواز بخوانند و جفت‌گیری کنند. ماده‌ها به صورت پراکنده تخم ریزی می‌کنند و تخم‌ها پس از ۶ تا ۸ هفته سر باز کرده و لاروها مستقیماً به داخل خاک می‌روند.

ارزیابی‌های انجام شده نشانگر این حقیقت است که ۹۸٪ از لاروهای از تخم درآمده در دو سال نخست زندگی خود می‌میرند.

تولید مثل زنجره

بر عکس غالب راست بالان، زنجره‌ها به روبه رو ایستادن در طول مدت آمیزش تمایل دارند. در گونهٔ cicadatra guera آمیزش حدود یک ساعت طول می‌کشد.

تخم‌گذاری

تخم‌ها کپسول‌های بلندی هستند که در یک انتها نوک تیز می‌شوند. هر ماده حدود ۴۰۰ تا ۶۰۰ تخم در هر نوبت می‌گذارد. در تمام گونه‌های شناخته شده، والد تخم خود را روی مواد گیاهی می‌گذارد. تخم‌گذاری توسط حشرهٔ مادر در محل‌هایی که خانهٔ تخم‌ها (egg nests) نامیده می‌شود، انجام می‌گیرد. هر خانه حاوی تعداد کمی تخم صورتی روشن است و لاروها نیز پس از بیرون آمدن از تخم همچین رنگی دارند. حشرهٔ ماده در گونهٔ magicicada septendecim را می‌توان در هنگام بررسی شایستگی درخت برای تخم‌گذاری مشاهده کرد: ابتدا او شاخهٔ کوچکی را گرفته و با یکی از پاهای جلویش قطر شاخه را اندازه‌گیری می‌کند. اگر قطر آن بین ۳ تا ۱۱ نباشد عموماً تأیید نمی‌شود.

سپس با کشیدن پوزه‌اش بر شاخه و رسوخ در آن امکان ترکیب آن با ماده‌ای دیگر را می‌سنجد. آنگاه با کشیدن اندام تخم ریزش بر سطح چوب سختی و استحکام آن را می‌سنجد. پس از این مراحل تخم ریزی آغاز می‌شود. ساختن آشیانهٔ تخم و تخم‌گذاری، فعالیتی وقت گیر است. حشرهٔ ماده توسط اندام تخم ریز اره مانندش شیار یا سوراخی در چوب حفر نموده و در آن تخم‌گذاری می‌کند. این مراحل در طول مدت تخم‌گذاری چندین بار تکرار می‌شود. تخم‌های جیرجیرک تقریباً تخم مرغی شکل هستند.

لارو زنجره

لارو جیرجیرک،زنجره،چز،زنجی،چنزو

لاروهای زنجره در گونه‌های مختلف بسیار شبیه به هم هستند. سر نسبت به حشرهٔ بالغ مخروطی تر است و پوزه‌ای قوی دارد. شاخک‌ها بلندتر و محکم تر از حشرهٔ بالغ است و چشم‌ها اندام‌هایی غایب هستند. بال‌ها بعداً پدیدار می‌شوند. قسمت قدامی سینهٔ حشره بسیار پیشرفته و قوی است و به کمک یکی از پاهای جلویی در حفاری‌های طولانی مؤثر است. شکم چاق و قطعه قطعه‌است.

لارو حشره با پوسته‌ای یکپارچه پوشیده شده‌است و تنها پاهای جلویی آزادند. این پاها در بیرون آمدن حشره از آشیانهٔ تخم و پایین رفتن استفاده می‌شوند و پس از سر بازکردن تخم بی‌درنگ خود را در جستجوی غذا دفن می‌کنند. لاروها از ریشهٔ گیاهان تغذیه می‌کنند و حفاری‌های عمیق در خاک و تغذیه از ریشه‌های طویل به صورت پی در پی و کاملاً غریزی است. تغذیه در لارو و حشرهٔ بالغ، با رسوخ در بافت چوبی و مکیدن شیرهٔ آن انجام می‌گیرد. این جیرهٔ غذایی شامل مقدار زیادی آب، شکر کم و اسید آمینهٔ فراوان است. بیشتر طول عمر در دورهٔ لاروی و در زیر خاک سپری می‌شود.

حشرهٔ بالغ زنجره

حشرهٔ بالغ ای شیرهٔ بافت چوبی تغذیه می‌کند؛ لذا می‌توان گفت که حشره در طول زندگی خود مایع زیادی مصرف می‌کند. اساساً شیره بافت چوبی شکر کمی دارد. جیرجیرک دید خوبی دارد و از قدرت شنوایی بالایی بر خوردار است. این حشرات، موجوداتی هشیار و بسیار محتاطند و از بال‌های خود جهت فرار از توجه انسان استفاده می‌کنند.

اما چند نکته راجع به این حشره :

زنجره از آفات مهم باغات انگور  می باشد. تقریبا در تمام مناطق مو کاری کشور وجود داشته و علاوه برانگور درختان دیگری مانند  گردو ، سیب ، آلبالو ، پسته ، انار ، گلابی و درختان زبان گنجشک ، نارون و تبریزی را نیز مورد حمله قرار داده و به آنها خسارت جدی وارد می کند   .

این آفت دارای سه مرحله ی زیستی شامل حشره کامل ، پوره و تخم می باشد.

حشره ی کامل: به رنگ سبز روشن با چشم های سیاه و قهوه ای بطول ۲۰ تا ۲۸ میلی متر و  با بالهای توری و شفاف می باشد . یاداوری می کند که تنها حشرات نر تولید صدا میکند .

نحوه خسارت زنجره مو:

بوته های آلوده به زنجره معمولا به تدریج  ضعیف و کم رشد  شده  و تعداد میوه های حاصله نیز کمتر از حد معمول و ریزتر  بوده ( البته ممکن است ریزی و کم بودن میوه دلایل بیماری و کمبود های آبی و مواد مغذی و … در کل شرایط دیگری داشته باشد که بازدید میدانی کارشناس گیاه پزشکی بهترین توصیه به شما است )

همچنین از علایم خسارت این افت این است که بوته در اول بهار دیرتر از بوته های سالم سبز می شوند. خسارت عمده مربوط به تغذیه پوره ها ازشیره ی بناتی ریشه ی مو ( اصطلاح بومی به آن آب مو می گویند ) می باشد.

این آفت خاک های رسی را بر خاک های شنی  ترجیح میدهد و تراکم جمعیتی  آنها در خاکهای رسی  بیشتر می باشد .

حشره بچه (پوره) برای خود در زمین  دالانهایی درست می کند ومی تواند تا شعاع حدود  یک متری از بوته و درخت انگور نیز  فعالیت نماید

پس اهم مطالب مورد بحث  را در مورد درخت انگور ادامه می دهیم نه درختان دیگر  :

دوستانی که حتی یک درخت انگور هم در حیاط خانه و یا باغ  خود دارند در جریان باشند که از ده تیر به بعد تا حدود بیست و یا سی مرداد (بسته به منطقه آب و هوائی ) دوره از خاک بیرون آمدن شفیره های بالغ زنجره و در فاصله زمانی کوتاهی بعد از آن تخم ریزی این حشره بر روی ساقه های جوان است.

این ترکهای تخمریزی شده به راحتی قابل مشاهده هستند و حذف و نابودی آنها به سهولت امکانپذیر است.

اگر تخمها پوره شده و داخل خاک شوند تا چهار سال در ریشه انگورها انگل خواهید داشت!

شناسایی و حذف شاخهای حاوی تخم بسیار ضروری است.

در  منطقه ما زمان خروج شفیره های بالغ اواخر خرداد و اوایل تیر می باشد و معمولا اواخر تیرماه زمان جفت گیری و تخم گذاری آنها است ، لذا حشره کنترل این آفت  طی تیر ماه مرداد ماه و اوایل شهریور باید به دقت دنبال شود .

کنترل و دفع حشرات بالغ با سموم بدبو، سمپاشی حاشیه و فواصل درختان باغ با سمومی مثل پرمترین که دفع کننده هستند.( لازم است که با گیاه پزشک و مسئول واحد حفظ نباتات شهرستان مشاوره شود و از سمپاشی سرخود جدا پرهیز گردد .

همچنین بازدیدهای مکرر از باغ و سرشاخه های بوته های انگور تا درصورت مشاهده قسمتهای تخم گذاری شده هرس و سوزاندن این سرشاخه ها انجام گردد .

سمپاشی سطح خاک به دلیل اینکه لاروهای جوان هنوز در قسمت سطحی خاک هستند و نتوانسته اند به عمق زیاد نفوذ کنند اثربخشی بهتری دارد ترجیحا با سموم تدخینی باید صورت پذیرد .

برای مبارزه با انواع زنجره ها پیشنهاد میکنم که :

چون این آفت در خاک زندگی می کند تنها با اتکا به یک روش مبارزه نمی توان با آن مبارزه نمود وباید ازچندین روش وبمدت۳-۴سال و بصورت عمومی در همه ی باغات آلوده ی شهرستان صورت می گیرد.

میزان خسارت این آفت بطور متوسط تا۵۰ درصد بوده ولی درحالت طغیانی و تراکم بالا می تواند تا۹۰درصد خسارت به باغات انگور وارد نماید .

زنجره های بالغ به سمت هر نقطه ای که سبز باشد پرواز کرده و شروع به اواز خوانی میکنند. جفتگیری کرده و در روی ساقه های جوان و آبدار تخمریزی میکنند.

فرقی نمیکند باغ شما در دشت باشد یا روی کوه و یا عمق دره …. آنها همیشه پیداش میکنند!

اهم روشهای کنترل و مدیریت تلفیقی آفت زنجره   :

الف :روشهای مدیریت آفت می تواند روی مراحل و موارد زیر متمرکز شود:

۱- حذف یا کاهش معنی دار حشرات کامل
۲- جلوگیری از جفت گیری و یا تخم ریزی حشرات بالغ
۳- جلوگیری از ورود پوره های جوان به داخل خاک و روی ریشه ها
۴- حذف و یا کاهش جمعیت پوره های روی ریشه ها
۵- جلوگیری از خروج پوره های سن آخر و جلوگیری از تبدیل آنها به حشره بالغ

ب:روشهای غیر شیمیایی موثر :

۱- هرس سرشاخه‌های آلوده به تخمریزی زنجره‌ها و سوزانیدن آنها
۲- استفاده از ارقام مقاوم
۳- نحوه تربیت و هرس
۴- آبیاری مرتب وکافی ( البته این روش  برای مناطق دیم  منطقه کارآئی آنچنانی ندارد )
۵- مدیریت و از بین بردن علف های هرز
۶- بیل زدن زمین و شخم زمین به موقع
۷ – تقویت درختان ( با استفاده از کودهای میکرو و ماکرو به صورت چالکود و محلولپاشی و برای ترمیم ریشه های صدمه دیده و تقویت رشد درخت ).

ج: روشهای شیمیایی :

با کارشناس حفظ نباتات بخش و یا شهرستان محل سکونت خود مشاوره نمائید .

در صورت عدم دسترسی می توانید با رعایت موازین سمپاشی :

۱- استفاده از سم دیازینون به مقدار ۱۵ لیتر در هکتار به همراه آبیاری دراواخر فروردین یا اوایل اردیبهشت .
۲- استفاده از سم کونفیدور به مقدار ۱۵ لیتر در هکتار به همراه آبیاری دراواخر فروردین یا اوایل اردیبهشت.

۳- سمپاشی عقیم کننده ها بعد از بیرون آمدن حشره کامل .

۳- سمپاشی سم کونفیدور به مقدار نیم یایک در هزار و یا دیازینون ۲ در هزار در زمان بیرون آمدن زنجره از خاک
۴ – محلولپاشی پودر سپیدان(کائولین) به مقدار ۵۰ کیلو گرم به همراه ۱ لیتر صابون محلولپاشی در زمان بیرون آمدن زنجره ها برای جلوگیری از تخم گذاری .

منبع ماخذ:سایت پایگاه تحلیلی سلام پاوه

راهکار مقابله با جیرجیرک انگور

میزبان زنجره مو، انگور، درختان دانه‌دار و هسته‌دار مانند سیب، بادام، هلو، آلبالو، به، گلابی، انار، گردو، سنجد، پسته و… و درختان غیرمثمر مانند نارون، زبان گنجشک، سپیدار، ازگیل ژاپنی، تبریزی، درخت ابریشم، نسترن و … همچنین برخی از گیاهان زراعی می‌باشد.

برای رفع این مشکل ما از دو جبهه وارد عمل خواهیم شد:

از بین بردن شرایط زیستی و امکان تخم‌ریزی و تغذیه از انگور
تقویت بنیه گیاه و تقویت خاک بستر در راستای بالا بردن آمار و تقویت دشمنان طبیعی این عوامل بیماری‌زا

برای رسیدن به این نتایج باید از دو سری دستور کودی زیر طبق شرایطی که در ذیل هر کدام ذکر شده است پیروی کنیم.

مرحله اول:

زمان اجرا: بلافاصله بعد از دریافت کودها
نحوه اجرا: محلول پاشی

دفعات استفاده: ۲ بار به فاصله ۱۵ الی ۲۰ روز
مقادیر: مورد استفاده در ۱۰۰ لیتر آب

نکات مهم:

بهتر است محلول پاشی در ساعات اولیه یا پایانی روز انجام باشد تا زمان لازم برای جذب وجود داشته باشد.
به هیچ عنوان در روزهای بارانی یا احتمال بارانی بودن محلول‌پاشی انجام نگیرد.
مقادیر ذکر شده در بالا برای ۱۰۰ لیتر آب می‌باشد.
تمامی قسمت‌های انگور و خاک اطراف ریشه به صورت کامل شسته شود. به نحوی که محلول مخصوصا در قسمت ریشه انگور تا عمق حداقل ۲۰ سانتی نفوذ کند.
دقیقا مقارن با خروج جیرجیرک‌ها از خاک (حدودا ۱۵ الی ۲۰ روز بعد از مرحله اول) مرحله دوم با مقادیر بالا تکرار شود.

مرحله دوم:

زمان اجرا: ۵ الی ۷ روز بعد از اولین محلول پاشی
نحوه اجرا: محلول پاشی
دفعات استفاده: یکبار
مقادیر: طبق جدول زیر

نکات مهم:

بهتر است محلول پاشی در ساعات اولیه یا پایانی روز انجام باشد تا زمان لازم برای جذب وجود داشته باشد.
به هیچ عنوان در روزهای بارانی یا احتمال بارانی بودن محلول پاشی انجام نگیرد.
مقادیر ذکر شده در بالا برای ۱۰۰ لیتر آب می باشد.
محلول پاشی روی قسمتهای سبز (برگ و ساقه) بصورت کامل انجام پذیرد.
محلول فوق ۵ الی ۷ روز بعد از اولین محلول پاشی انجام شود.