گیاهی همیشه سبز و دائمی از خانواده گل شیپوریان و بومی نواحی حاره در آمریکای جنوبی است. اسپاتی فیلوم لیلی صلح بومی مناطق گرمسیری آمریکا و در حدود ۴۰ گونه دارد که معروفترین آنان Spathiphyllum wallisii است.
برگهای این گیاه به شکل نیزه و به رنگ سبز براق است و گلهای کوچک آن روی سنبله‌ای استوانه‌ای و سفید رنگ قرار دارد که با یک برگ تغییر شکل یافته شبیه قاشق (اسپات) پوشیده شده است.
این جنس دارای ۳۶ گونه از گیاهان همیشه سبز دائمی استثنایی است گونه مورد نظر بومی کلمبیا بوده و ارتفاع آن لبه ۲۵ تا ۳۰ سانتی‌متر می‌رسد. اسپاتی فیلوم دارای برگهای سبز براق به شکل نیزه‌ای است و گلهای کوچک آن روی سنبله سفید استوانه‌ای، ظاهر می‌شوند. این سنبله توسط اسپات سفید رنگ تخم مرغی شکل پوشیده شده گلهای این گیاه معمولا در اواخر زمستان و در طی فصل بهار و تابستان شکل می‌گیرد و عمر نسبتا طولانی از چهار تا ده هفته دارد. حتی ممکن است که در طی سال دو مرتبه شاهد گلدهی این گیاه باشیم.
اسپات بتدریج از سفید به سبز روشن تغییر رنگ می دهد و به مدت ۶-۵ هفته جذاب باقی می ماند؛ سپس جذابیت خود را از دست می دهند که بهتر است حذف شوند. گلها از مرکز خوشه ها خارج میشود و عمدتا در بهار و اغلب دوباره در اواخر تابستان روی دمگلهای بلند به طول ۲۵-۲۰ سانتی متری تولید می شوند که ارتفاعشان بلندتر از برگها میباشد
به دلیل تصفیه کننده بودن هوا و مقاوم بودن به نور کم ، مناسب برای اداره جات و بانک ها ، و منازل می باشد. این گیاه ساقه ندارد و یا ساقه آن کوچک است و از این نظر شبیه آنتوریوم است.گاهی دارای ریزوم(پیاز) است. شیره آن با دست باعث ایجاد حساسیت میشود.
شرایط نگهداری گل چمچه ای:
۱-آبیاری:
در طی تابستان به آبیاری و غبارپاشی منظم نیاز دارد. خاک گلدان نباید خشک شود و همیشه باید مرطوب نگه داشته شود به محیط خیس و آبیاری بیش از اندازه موجب پژمردگی حاشیه برگها و سپس تمامی برگ و افتادن برگها و گاهی سیاه شدن نوک و حاشیه برگها خواهد شد.
توجه داشته باشید که اسپاتی فیلوم در محیط های پر نور به آبیاری بیشتر و در محیط هایی با نور کمتر به آبیاری کمتر نیاز دارند . بهترین راه بررسی سطح خاک گلدان است زمانی که سطح خاک تا عمق ۲٫۵ سانتیمتری در حال از دست دادن رطوبت است باید گیاه را آبیاری کرد.
رسیدن زمستان و کاهش نیاز گیاه به آب باید آبیاری را کاهش داد. در طی فصول گرم فراهم کردن رطوبت محیط به حفظ رشد و شادابی این گیاه کمک می‌کند. کمبود رطوبت محیط از جمله دلایل قهوه ای شدن برگهای این گیاه است.
برای رفع مشکل رطوبت علاوه بر غبارپاشی روزانه گیاه می‌توان یک عدد زیرگلدانی را (جزیره)از سنگریزه پر کرد سپس تا نیمه دیواره زیرگلدانی در آن آب ریخت و گلدان حاوی گیاه را بر روی سنگریزه ها قرار داد توجه داشته باشید که کف گلدان گیاه به هیچ عنوان با سنگریزه ها در تماس نباشد. آب داخل زیرگلدانی به تدریج تخلیه شده و رطوبت بیشتری در هوا شکل خواهد گرفت.
۲-دما:
دمای محیط نگهداری باید همیشه بالای ۱۳ درجه سانتیگراد باشد. دمای ۲۳-۱۵ درجه سانتیگراد برای این گیاه بهترین است و دما را تا ۳۲ درجه سانتیگراد البته به شرط آبیاری و غبارپاشی منظم تحمل می‌کند. دمای بیش از اندازه محیط از جمله دلایل پیچش و سوختگی برگها است.
۳-نور:
اسپاتی فیلوم گیاهی است که به نور مستقیم آفتاب نیازی ندارد حتی مضر است و باید آن را از اشعه مستقیم آفتاب دور نگهداشت، نور مستقیم منجر به سوختن قسمتهایی از پهنه برگ و همچنین گلدهی اندک و پراکنده گیاه وخواهد شد.
نور کم محیط موجب پیچش ، رنگ پریدگی و نازکی برگها بخصوص برگهای جوان و کاهش گلدهی و همچنین ریز شدن گلها میشود. پنجره های رو به شمال و یا غرب در خانه مکانهای مناسبی برای نگهداری اسپاتی فیلوم است.
۴-خاک:
اسپاتی فیلوم به خاکی با زهکش سبک و مناسب نیاز و می‌توان از ترکیب پیت ماس+ خاک برگ+ پرلیت استفاده کرد و یا آنکه ترکیب کوکوپیت+پرلیت+ خاک برگ را بکار برد.
۵-تعویض گلدان:
اسپاتی فیلوم بیشتر علاقه مند است تا ریشه های محدودی داشته باشد. این بدان معناست که گلدان شما نباید برای گیاه بسیار بزرگ باشد. زمانی که احساس کردید ریشه های گیاه از کف گلدان خارج شده و یا جایی برای ساقه های جدید نبود می توانید گلدانی بزرگتر در حد چند سانتی متر برای آن آماده کرده و گیاه را به گلدان جدیدش منتقل کنید.
۶-تغذیه:
عدم وجود عناصر کافی در بستر کاشت از جمله دلایل کاهش رشد، پریدگی رنگ و کوچک ماندن برگها بخصوص برگهای جوان و عدم شکل گیری گلها است.بهتر است که کود را در طی فصل رشد یعنی بهار و تابستان بکار برد. استفاده از کودهای کامل که حاوی ریز مغذی مانند آهن و منیزیم باشد برای این گیاه بسیار مناسب است زیرا اسپاتی فیلوم به کمبود آهن و منیزیم نیز حساس است و در اثر کمبود این دو عنصر حاشیه برگهای آن زرد خواهد شد.
۷-تکثیر:
اسپاتی فیلوم به تدریج انبوه و گسترده میشود بنابراین در زمان تکثیر گیاه می‌توان گیاه مادری را به دو یا سه دسته تقسیم کرد و هر قسمت را در گلدانی جداگانه کشت نمود. هنگام قرار دادن گیاه جوان در گلدان مستقل مراقب باشید که آنرا در همان سطحی که قبلا در خاک قرار داشته است بکارید.
عمیق تر کاشتن گیاه کمکی به رشد بهتر آن نخواهد کرد. این گیاه در صورت شرایط مساعد محیطی بذر نیز تولید می‌کند که برای تکثیر می‌توان از آنان استفاده کرد. بعد از قهوه ای شدن گلها و پوشش بذر ،پوشش ذرها را باید با چاقویی تیز شکافت و بذرها را در بستری سبک و مرطوب به شکل سطحی کاشت و لایه نازکی از بستر کاشت را بر روی انان قرار داد و دمای محیط را حدود ۲۲-۲۰ درجه سانتیگراد تنظیم کرد.
وجود نور جوانه زنی بذرها را تسریع می‌کند بنابراین ظرف محتوی جوانه ها را در محیطی روشن اما به دور از نور آفتاب قرار می‌دهیم. افزایش رطوبت نسبی محیط و یا کشیدن پلاستیک شفاف بر روی بستر کاشت بذرها به جوانه زنی آنان کمک خواهد کرد. اگر تمامی شرایط مناسب باشد در طی ۱۰ روز شاهد جوانه زنی بذرها خواهیم بود.
۸-هرس:
بعد از خشک شدن گلها می‌توان ساقه آنان را از نزدیکی سطح خاک قطع کرد همچنین برگهای خشکیده و ضعیف را نیز بهتر است که از نزدیکی سطح خاک قطع کنیم.
۹-آفات و بیماری:
شته و کنه تارعنکبوتی آفت اسپاتی فیلوم است ، حشرات سپردار نیز گاهی مشکلاتی را ایجاد می‌کنند. این حشرات بر روی برگ دمبرگ و یا ساقه تجمع می‌کنند و از شیره گیاهی تغذیه کرده و موجب زردی برگها ضعیف شدن گیاهان می‌شوند.
تریپس نیز از دیگر آفات است که می‌تواند از شیره گیاه تغذیه کند که در نتیجه فعالیت آنان برگها در هم پیچیده و بدشکل می‌شوند و لکه هایی نقره ای – خاکستری بر روی برگها ایجاد میشود. بلایت فیتوفترا از جمله بیماریهای قارچی است که لکه های مرده سیاه یا قهوه ای رنگ در حاشیه یا مرکز پهنه برگ ایجاد می‌کند.
پوسیدگی ریشه قارچی که با دو قارچ Pythium و Cylindrocladium شکل می‌گیرد بیماری دیگری است که موجب زرد شدن برگها بخصوص برگهای پایین گیاه نزدیک به ریشه میشود و گاهی با پژمردگی گیاه نیز همراه است.
ممکن است لکه های بیضی شکل قهوه ای تیره بر روی پهنه و دمبرگ شکل گیرد بخصوص در نواحی نزدیک سطح خاک بوجود آید که در این مرحله نشانه از بین رفتن اکثر ریشه های گیاه و مرگ حتمی گیاه است.لکه برگی بیماری دیگری است که که بر اثر آن لکه هایی حلقوی به رنگ سیاه تا قهوه ای بر روی حاشیه و پهنه برگ مشاهده میشود.
در لکه ها ممکن است حلقه های متحد المرکز وجود داشته باشند . عدم آبیاری بیش از اندازه، تهویه مناسب هوای محل نگهداری گیاه، استفاده از بسترهای کاشت ضدعفونی شده از جمله راهکارهای جلوگیری از شیوع بیماریهای قارچی است. اما اگر بیماری شروع شد و پیشرفت داشت باید از سموم مناسب قارچکش استفاده کرد.
بیماریهای ویروسی موزاییک موجب ظهور لکه های زرد رنگ بر روی پهنه برگ ، بد شکلی برگها و کوچک ماندن قامت گیاه میشود. بیماری ویروسی راه حل ندارد و تنها باید گیاه آلوده را از بین برد.
۱۰-سمیت:
باین گیاه برای انسان، حیوانات سمی است زیرا اکثر بافت های این گیاه اُگزالات (اُکسالات) کلسیم دارند و شیره ی برخی از واریته هایش سوزاننده ی پوست می باشد. آن را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی نگه دارید و دست ها را پس از تماس با این گیاه شستشو دهید.
