گیاه عنکبوتی یا گل گندمی (Chlorophytum comosum) جزء گیاهان پایا می‌باشد. این گیاه بومی مناطق استوایی و جنوب آفریقا است ولی امروزه در سراسر جهان پرورش پیدا میکند.
تصفیه کننده هوا
این گیاه یکی از محبوب‌ترین گیاهان خانگی است و یکی از بهترین تصفیه‌کننده‌های هوا توسط پژوهش هوای پاک ناسا نیز به‌شمار می‌رود. گل عنکبوتی مدام با آلودگی‌های موجود در هوا نظیر بنزن، مونوکسید کربن و زایلین (که در چرم، مواد لاستیکی و چاپی وجود دارد) مبارزه میکند.
مختصری از گیاه عنکبوتی
این گیاه را می‌توان به روشهای مختلف تکثیر کرد. گیاه مادری، ساقه‌های بلند و رونده ای تولید میکند که دسته‌های کوچک برگ را با خود دارد این گیاهچه‌های کوچک می‌توانند با قرار گرفتن در مجاورت خاک ریشه بدهند. برای اینکه موفقیت عمل تکثیر بیشتر شود، گیاهچه را روی سطح خاک، در یک گلدان با قطر دهانه ۹ سانتیمتر، حاوی کمپوست گلدانی با پایه پیت، بخوابانید و به آرامی فشار دهید. زمانی که ریشه دهی به اندازه کافی انجام شد و گیاه توسعه یافت، می‌توانید ارتباط ساقه را با پایه مادری، قطع کنید تا مستقل شود. این گیاهچه‌ها، در آب نیز می‌توانند ریشه دهند و به تنهایی و جدا از پایه مادری، در پودر هورمون ریشه زایی فرو برده شده و در خاک قرار بگیرند. بهترین زمان تکثیر، فصل بهار و تابستان است و گیاهچه‌ها باید بالای صفر درجه سانتیگراد و بهترین دما رشد بالای ۱۱ درجه سانتیگراد است و نور مناسب ولی دور از تابش مستقیم خورشید دور شود.
انواع گیاه عنکبوتی
این گیاه دارای انواع سبز و ابلق است و حدود ۶۰ گونه دارد. ولی در ایران تنها گونه ی ch. comosom پرورش داده می شود.
خصوصیات گیاه عنکبوتی
ریشه : گل گندمی، دارای اندام زیرزمینی گوشتی است، ریشه ها غده ای، دوکی شکل و سفید رنگ هستند.
برگ : برگ های گل گندمی به طول ۳۰ سانتی متر، نواری شکل و آویزان هستند که جنبه ی زینتی به گیاه داده است.
معمولا برگ ها را هم به رنگ سبز ساده و هم به رنگ سبز با خطوطی کرم رنگ که به گیاه حالت ابلق می دهد می بینید.
گل : گل در این گیاه کوچک به رنگ زرد یا سفید است که جنبه زینتی ندارد. گل ها بر روی ساقه ی گلدهنده که منتهی به گیاهچه می شوند می رویند.
ساقه : این گیاه فاقد ساقه ی حقیقی است و برگ های آن مستقیما از روی ساقه ی کوتاه سطحی می رویند.
به طور کلی با توجه به وطن اصلی آن، طالب آب و هوای گرم است، پس بهتر است گلدان را در محل های گرم منزل قرار دهید.
دما: گل گندمی نسبت به دمای کم بسیار مقاوم است به طوری که دمای حدود صفر درجه را به خوبی تحمل می کند. بهترین دما برای رشد مناسب آن،حدود ۱۱ درجه ی سانتی گراد می باشد.
نور مناسب برای گیاه عنکبوتی: از نظر نیاز نوری کم توقع است ولی اگر گلدان گل گندمی را نزدیک پنجره بگذارید
نور کم و یا زیاد و دمای بالا باعث زردی برگ ها این گیاه میشوند که بهترین نور دریافتی برای این گیاه متوسط و غیر مستقیم هست.
به نحوی که از نور غیر مستقیم استفاده کند بهترین محل را برای رشد آن انتخاب کرده اید. اگر مدت طولانی آن را در محل کم نوری قرار دهید برگ ها به رنگ سبز تیره درآمده و نوار سفید وسط برگ ها در نوع ابلق محو می شود.
رطوبت نسبی : اگر در روز های تابستان دمای محیط بیش از ۱۵درجه سانتی گراد است بهتر است مه پاشی بر روی برگ ها را روزانه انجام دهید.
آبیاری : در تابستان دو تا سه بار در هفته و در زمستان هفته ای یک بار آبیاری کافی است.
خاک و کود مناسب برای گیاه عنکبوتی:
ترکیب مناسب خاک، برای گل گندمی با توجه به ریشه های گوشتی که دارد کمی سنگین تر از سایر گیاهان آپارتمانی است و با توجه به دستورالعمل زیر می توانید آن را تهیه نمایید.
یک سوم خاک باغچه + یک سوم ماسه + یک سوم کمپوست
گیاه عنکبوتی در خاک سنگین و پی اچ phبالا هم میتواند بخوبی رشد کند.
تغذیه گیاه عنکبوتی
برای تقویت گیاه از طریق تغذیه ی مصنوعی، آن را با کود های شیمیایی محلول در آب مخصوص گیاهان زینتی هر دو هفته یک بار طبق دستور محلول پاشی نمایید.
ازدیاد و تکثیرگیاه عنکبوتی
از آن جا که گل گندمی گیاهی سریع الرشد است از طریق ریشه دار کردن گیاهچه های کوچکی که روی ساقه های مسن آن ظاهر می شوند و نیز از راه تقسیم بوته، قابل تکثیرند بدین منظور به ترتیب زیر اقدام نمایید.
تکثیر گندمی به وسیله ی گیاهچه
به تعداد گیاهچه های کوچکی که روی ساقه های گل دهنده مسن آن ظاهر شده اند گلدان های استکانی تهیه نمایید.
در این گلدان ها، ترکیب خاکی مناسب مطابق ترکیبی که در بالا گفته شد بریزید.
گلدان های حاوی خاک مناسب را کنار پایه ی مادری بگذارید و انتهای گیاهچه ها را روی سطح خاک گلدان ها قرار دهید.
کمی خاک روی محل اتصال گیاهچه به ساقه گل دهنده بریزید.
پس از جوانه زدن، گیاهچه ریشه دار را از پایه ی مادری قطع کنید.
حال گلدان های حاوی گیاهچه ها را به مدت ۱۰ تا ۱۵ روز در محل سایه و خنک قرار دهید و سپس به محل اصلی در منازل انتقال دهید.
می توانید گیاهچه ها را از پایه ی مادری جدا نموده، در ظروف آب ریشه دار نمایید و سپس در گلدان بکارید.
تکثیر گیاه عنکبوتی- مشکلات تکثیر گندمی
اگر شما هم از گیاه گندمی تکثیر کرده اید ولی حس میکنید اون شادابی گیاه مادر رو نداره و همچنین رشد چندانی نداره به علت کبود نور هستشف گیاه خودتون رو به محیط پر نور ولی به دور از نور مستقیم خورشید منتقل کنید.
اگر در محیط کار و یا محل زندگی نور طبیعی کمه از نور مصنوعی هم میتونید استفاده کنید.
بهترین روش تکثیرگیاه عنکبوتی
خیلی از دوستان از روش قرار دادن قلمه در آب برای تکثیر هر گیاهی استفاده میکنند ولی برای گیاه عنکبوتیاین روش روش مناسبی نیست، چرا که پس از انتقال به خاک گلدان احتمال از بین رفتن گیاه زیاد هست.
ولی بهتر هست که گیاهچه ها را در خاکی از مخلوط ماسه و خاک برگ بکارید و آبیاری را به صورت منظم انجام بدید تا گیاه ریشه دار بشه، آبیاری منظم به این صورت است که تا زمان ریشه دار شدن گیاه همیشه سطح خاک را مرطوب نگهداری کنید و پس از ریشه دار شدن آبیاری را کم کنید.
نحوه تقسیم بوته و قلمه زدن گیاه عنکبوتی
گیاه پایه مادری را از گلدان خارج نمایید.
بوته را از محل طوقه با چاقوی تیز یا قیچی باغبانی، بسته به بزرگی بوته به چند قسمت تقسیم نمایید.
هر قسمت را در گلدانی با ترکیب خاکی که در بالا گفته شد بکارید.
گلدان ها را به مدت ۱۰ تا ۱۵ روز در محل سایه و خنکی قرار داده، در ساعات گرم روز مه پاشی نمایید.
سپس آن ها را به محل اصلی در منازل منتقل کنید و یا برای فروش ارائه دهید.
آفات و امراض پیش آمده برای گیاه گندمی و در مان آن
سوختگی نوک برگ گندمی:دو عامل باعث سوختگی این گیاه میتونه باشه که عبارت اند از تشنگی و نور زیاد در محیط، که در تابستان هفته ای ۳ مرتبه و در زمستان هفته ای یکبار آبیاری کنید.
البته میتوند خودتون با تست خاک گلدان زمان آبیاری را مشخص کنید زمان های اعلامی حدودی هستش.
ریشه دل کردن پاجوش
اگر گیاه شما دارای پاجوش هست آنها را از گیاه خود جدا کنید و سپس در آب قرار بدهید مدت زمانی که طول میکشه تا پا جوش ها ریشه بدن حدود ۵ تا ۶ روز است ولی در مواقعی تا یک ماه هم این زمان شاید طول بکشید سپس اجازه بدهید تا پاجوش ها در آب ۴ تا ۵ سانتی متر ریشه دار شوند و سپس آن را در خاک مخصوص بکارید.
حتما قلمه های تازه ریشه دار شده را در گلدان کوچکی بکارید و با بزرگ شدن آن تدریجا آنرا به گلدانهای بزرگ منتقل کنید.
قهوه ای شدن برگ ها گندمی بعد از انتقال به خانه
زمانی که گیاه را از حساط یا بالکن در فصل های سرد سال به داخل خانه منتقل میکنید به علت عدم وجود هوای تازه و نور کم اکثرا گیاه دچار چنین مشکلی خواهد شد، در مواردی رشد گیاه کاملا متوقف خواهد شد. اسن فصل فصل استراجت گیاه هست و آبیاری را به حداقل برسانید تا رسیدن فصل بهار آبیاری را افزایش دهید.
وجود پشه های ریز در خاک گلدان
اگر زمانی که گیاه خودتون رو آبیاری میکنید مشاهده کردید که پشه های ریزی از خاک گلدان بلند شده و در محیط خانه شما پرواز میکنند حتما برای درمان آن اقدام کنید.
خشک شدن قلمه و ضدعفونی کردن خاک قلمه
برخی از دوستان پس از انتقال قلمه ها به خاک با مشکل خشک شدن مواجه میشن که به نظر من از اول باید قلمه را در خاک کاشت، ولی خشک شدن میتونه به عواملی چون زهکشی نامناسب، آبیاری زیاد، و آلوده بودن خاک مربوط باشه.
برای ضدعقونی کردن خاک قلمه اول خاک قلمه را در قابلمه ریخته و به مدت ۲۰ دقیقه در دمای ۸۰ درجه حرارت بدید و یا در خاک را فر قرار داده و روی خاک را با فویل بپوشانید و دما را بر روی ۸۰ تا ۹۰ درجه سانتیگراد به مدت ۲۰ دقیقه تنظیم کنید تا خاک کاملا ضدعفونی بشه.
رشد نکردن گندمی در فصل های سرد
باید بدونید که در فصل های سرد سال خودشم در زمستان خیلی از گیاهان آپارتمانی یا رشد نمیکنند و یا رشد اونها کند میشه، چون دمای برخی از خونه ها در شب از دمای روز هم بیشتر میشه و این دمای زیاد باعث میشه که گیاه انرژی که در روز به دست آورده شب برای تنقس و تعرق از دست بده و انرژی اضافه ای برای رشد باقی نمونه.
این شرایط در طبیعیت چون دمای شب از دمای روز به مراتب کمتر هست و اختلاف دمای متناسب با رشد گیاه وجود دارد گیاه بهتر رشد میکند.
گلهای گیاه زرد میشوند(در اثر حرارت)
حتما توجه داشته باشید که گلدان خودتون رو با وسایل گرامیشی در فاصله مناسبی قرار بدین که این فاصله حداقل ۲-۳ متر هستش، همچنین این فاصله از پنجره برای گیاه عنکبوت یحداقل ۱ متر هست.
خب انتظار نداشته باشید که به دلیل شرایط نامناسب اگر مشکلی در گیاه شما به وجود آمد گیاه خیلی زود خوب بشه تا بهبود کامل مدتی زمانی لازم هست و برگ های زرد و قهوه ای که در اثر چنین مشکلاتی به وجود آمده باشند مجددا رشد نحواهند کرد.
شما باید مراقبت از گیاه خود را در محیط و شرایط مناسب انجام دهید تا برگ های جدید رشد خوبی داشته باشند.
علائم در برگ ها
اگر برگهای گیاه ضعیف و لاغر و طویل و کم و بیش خشک شدند و رنگ خود را از دست دادند یعنی درجه حرارت محیط نگهداری خیلی بالاست.میتونید برای جبران، گلدان را به محل خنک تر منتقل کنید و ۱۵ دقیقه درون تشت بگذارید. محیط تاریک می تواند نوار سفید برگ را محو کند. سعی کنید با تغذیه مصنوعی مناسب جلوی ضعف و پژمردگی گیاه را بگیرید
نور زیاد باعث افزایش کلرفیل برگ میشه و رنگ برگ ها سبز روشن خواهد شد وقتی گیاه روبه مکانه سایه انتقال بدین سبز پر رنگ تر میشه. البته کمی طول میکشه تا رنگش برگرده. به طور کلی گندمی نور متوسط و به دور از اشعه مستقیم آفتاب نیاز دارد .
