فولویک اسید چیست؟ و فوائد آن در کشاورزی

ساختار شیمیایی اسید فولویک

اسید فولویک ویتامینی است که در انتقال گروهای یک کربنه نقش داشته و در بسیاری از مسیرهای بیوشیمیایی مانند بیوژنز گروه متیل، سنتز ویتامین ها و برخی آمینو اسید ها شرکت می کند.

از لحاظ ساختار شیمیایی اسید فولویک شامل p-آمینوبنزویک اسید است که در یک انتهای دیگر به L- گلوتامیک اسید متصل شده است. این ویتامین در گیاهان فقط در فرم احیای خود یعنی اسید تتراهیدروفولیک و کوآنزیمهای اسید تتراهیدروفولیک فعال می باشد.

تفاوت فولویک اسید کشاورزی را با فولیک اسید خوراکی

گاها دیده شده عده ای فولویک اسید کشاورزی را با فولیک اسید خوراکی که به صورت قرص مصرف می شود اشتباه می گیرند انگلیسی اولی Fulvic هست و دومی Fulic
….
مهمترین خاصیت فولویک اسید خاصیت هدایت گری مواد غذایی است به عبارت ساده تر فولویک اسید باعث می شود که تبادل الکتریکی بین ریشه گیاه و مواد مغذی به شکل بهتری انجام گیرد در نتیجه تمامی مواد غذایی مورد نیاز گیاه به راحتی توسط ریشه های موئی جذب شوند..

البته این خاصیت فولویک اسید در محلول پاشی هم وجود دارد و باعث جذب بهتر کودها از طریق محلول پاشی می شود.

همین خاصیت بسیار ساده است که فوائد فراوانی را به همراه دارد فوائدی چون افزایش ریشه زایی بهبود فتوسنتز و ….

اسید فولیک خوراکی و نقش آن در بدن 

اسید فولیک یا فولیک اسید که به نام‌های ویتامین B۹ یا ویتامین Bc یا فولات نیز خوانده می‌شود، یکی از ویتامین‌های ب است.

این ویتامین که برای بسیاری از اعمال بدن از جمله سلامتی سیستم عصبی، خون و یاخته‌ها حیاتی و اساسی است، می‌تواند به روش تزریقی یا خوراکی مصرف شود و بدن را در مقابل بیماری‌های قلبی، نقصهای مادر زادی، پوکی استخوان و سرطان‌های مشخصی حفظ می‌کند.

در فراورده‌های غذایی (برای مثال جوشیده یا حرارت داده شده) اسید فولیک از بین می‌رود.

نگه داشتن غذا در حرارت اتاق به مدت طولانی نیز می‌تواند محتوای اسید فولیک آن را از بین ببرد. این ماده در ساخت طبیعی سلول‌های بدن مؤثر است.

اهمیت استفاده از مواد آلی در کشاورزی

تولید مطلوب محصـولات کشاورزی نیازمند به خاک مناسب و عناصر غذایی کافی و قابل جذب برای گیاه است از این رو سلامت خاک باعث افـزایش عملکـرد می شود.

مواد آلی نقش مهمـی در افـزایش کیفیت، بهبود خصوصیات فیزیکـی خـاک و باروری خاک دارند.

باروری خاک به مقدار زیاد به محتوی موجود در مواد آلـی و نیـز کیفیت و کمیت و پویایی این مواد در خاک بسـتگی دارد. برای تولید مطلوب محصولات نیازمند به خاک مناسـب و مقـادیر بهینـه از عناصر غذایی قابل جذب برای گیاه است.

در خاکهای مرغـوب میزان مواد آلی در حدود ۲ درصد، در لایـه هـای سـطحی را تشـکیل می دهد که نسبت به خاک های ایران بسیار بالاتر است.

همچنین سوزاندن بقایای گیاهی باعث کاهش روز افزون مواد آلی در خـاکهـای ایـران شده است.

در ایـران در سـالهـای اخیـر اسـتفاده مـازاد از کودهـای شیمیایی باعث کاهش مواد آلی و نامتوازنی مواد غذایی و نیز تخریـب ساختار فیزیکی در خـاک شـده کـه باعـث ایجـاد مشـکلات زیسـت محیطی در پیرامون اطراف ما شده اند.

استفاده بیرویه از کودهای شیمیایی باعث خسارات زیست محیطـی به منابع آب و خاک توسط نفوذ نیتـرات بـه آبهـای زیرزمینی و انباشت مواد سمی در خاک شده است.

خاکها دارای سطوح حداقلی از مواد آلی به شکل هوموس و هیومیک هستند که فقر این مواد آلـی باعـث کـاهش حاصـلخیزی خـاک و تولیـدات کشاورزی می شود.

فقر مواد آلی در برخی سیستمهای کشاورزی (فشرده) نیز باعث تخریب ساختمان و فرسایش و متراکم شدن خـاک می شود.

بهبود خصوصیات خاک به طور قابل ملاحظـه ای تحـت تأثیر میزان مواد آلی موجود در خاک قرار دارد که عمومی تـرین روش احیاء آن، اضافه کردن مواد آلی به خاک است.

این مواد در خاک علاوه بر تأمین بخشی از مواد غذایی گیاه و انرژی موجودات خـاکزی (باکتری، کرمهای خاکی، قـارچهـا) باعـث بهبـود شـرایط فیزیکـی و شیمیایی خاک مانند بهبود تشکیل خاکدانه، ظرفیت نگهداری رطوبت، هدایت هیدرولیکی، وزن مخصوص ظاهری، درجه تراکم و مقاومت در برابر فرسایش آبی و بادی می-شود.

اسید های آلی یکی از منابع مهم مواد آلی است.

یکی از فراوان ترین اشکال مواد آلی در طبیعت ترکیبات هوموسی است که در تمام محیط های آبی و خاکی یافت می شوند و نقـش مهمـی در تبـادل کـاتیونی، رهاسازی عناصر غذایی و ظرفیت بافری فسفر و ابقـاء مولکـولهـای آلی فلزی و سمی دارند.

هوموس به طور مستقیم باعث افزایش جذب عناصر غذایی ماکرو مثل نیتروژن، فسفر، گوگرد و عناصر میکرو مثـل آهن، روی، منگنز و مـس مـی شـود و بـا تحـرک بخشـی و افـزایش فعالیتهای میکروبیولوژیکی، جذب کانیها را افزایش مـی دهـد.

ترکیبات هوموسی مواد آلی دارای دو نوع اسید آلی مهم به نام های اسید هیومیک و اسید فولویک و جزء هیومین هستند.

که از لحاظ ساختار شیمیایی و اندازه مولکولی بـاهم متفـاوت انـد و از منـابع مختلفی نظیر خاک، هوموس، پیت، لیگنیت اکسید شده و زغالسـنگ استخراج می شوند.

نقش اسید فولویک در گیاه

اسید فولویک نقش مستقیمی در بیوسنتز برخی اسید های آمینه و اسید های نوکلئیک دارد و بر همین اساس محققان معتقد هستند که مشتقات اسید فولویک نقش بسیار مهمی در فرایند های متابولیسمی سلولهای زنده برعهده دارد.

در تحقیقی نشان داده شده است که با کاربرد خارجی اسید فولویک در مراحل فنولوژیکی مختلف جو و گندم عملکرد دانه، میزان اسیدهای آمینه ضروری و غیرضروری و پروتئین دانه این گیاهان افزایش یافته است.

همچنین نتایج یک تحقیق در مورد اثر کاربرد اسید فولویک بر گیاه شعمدانی نشان داده که صفات مورفولوژیک گیاه همچون تعداد برگ، سطح برگ، ارتفاع گیاه و ارتفاع شاخه اصلی در گیاه افزایش یافته است.

در تحقیقی دیگر برای بررسی نقش اسید فولویک بر تغییر عملکرد، ترکیب اسید های آمینه و پروتئین دانه گندم از پیش تیمار بذور و اسپری اسید فولویک (مرحله ساقه دهی و سنبله دهی) در گیاه گندم استفاده شد.

لازم به ذکر است که برای کاهش میزان تبخیر محلول یاد شده از سطح برگ در اثر تابش نور خورشید و همچنین، تجزیه شدن اسید فولویک در شدت نور زیاد، محلول پاشی در ساعات پایانی روز انجام گرفت.

نتایج نشان داد کاربرد خارجی اسید فولویک اثر مثبتی بر عملکرد، میزان پروتئین دانه، اسیدهای آمینه ضروری و تجمع آهن در دانه گندم داشت.

همچنین نتایج مربوط به تیمار میوه های توت فرنگی با اسید فولویک نشان داده که میوه های تیمار شده با اسید فولویک از نظر کمیت و کیفیت نسبت به میوه های تیمار نشده برتر هستند.

کاربرد سطوح مختلف اسید فولویک، عملکرد، وزن میوه اولیه و ثانویه و تعداد فندقه آن ها، کل مواد جامد محلول، قندهای احیا کننده، اسیدهای قابل تیتراسیون، آنتوسیانین، فنل و ویتامین ث را افزایش داد.

در نهایت بهترین تیمار این آزمایش، کاربرد اسید فولیک به میزان ۴۰ میلی مول در ۳۰ روز بعد از کشت نشاء تشخیص داده شد.

مهمترین نقش فولویک اسید در گیاه هدایت مواد غذایی است.

اسید فولویک موجب می شود تمامی مواد غذایی مورد نیاز گیاه به راحتی توسط ریشه ها جذب گردد. این خاصیت فولویک اسید در محلول پاشی هم وجود دارد و باعث جذب بهتر کودها از طریق محلول پاشی می شود.

اسید فولویک همچنین موجب تحریک متابولیسم گیاه، افزایش تقسیم سلولی و طویل شدن سلول و افزایش فعالیت آنزیم به عنوان کاتالیزور در تنفس گیاه می‌گردد. گزارش شده اسید فولویک از طریق افزایش سنتز کلروفیل موجب افزایش ظرفیت تولید می‌گردد.

یکی دیگر از موارد مصرف اسید فولویک کاربرد آن در کشت های هیدروپونیک و بدون خاک است. یک مولکول فولویک اسید قادر است به تنهایی ۷۰ عنصر شامل عناصر میکرو را با خود حمل کند. مزایای استفاده از اسید فولیک را می توان به صورت زیر دسته بندی کرد:

1. افزایش رشد ریشه

2. افزایش جذب عناصر غذایی پر مصرف از جمله فسفر و نیتروژن

3. ممانعت از تثبیت فسفر در کودهای فسفره

4. افزایش جذب عناصر ریز مغذی بخصوص آهن توسط گیاه

5. افزایش سرعت فتوسنتز گیاه

6. افزایش محتوای غذایی گیاه

7. افزایش کمیت و کیفیت محصولات زراعی و باغی

8. افزایش قدرت جوانه زنی بذر

9. افزایش مقاومت گیاه به خشکی

10. افزایش فعالیت میکروارگانیسم های خاک

11. افزایش مقاومت گیاه به شوری و کم آبی

12. افزایش مواد آلی و بهبود شرایط فیزیکی خاک

تفاوت های اسید فولویک و اسید هیومیک

فرق اسید هیویمیک و اسید فولویک

تفاوت ساختاری

فولویک اسیدها به عنوان مخلوطی از اسیدهای آلی حلقوی و آلیفاتیک ضعیف هستند که در همه شرایط (اسیدی، خنثی و بازی) در آب حل می شوند.

اندازه اسید فولویک کوچکتر از اسید هیومیک می باشد. وزن مولکولی اسید فولویک بین محدوده ۱۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰ دالتون قرار می گیرد و مقدار اکسیژن اسید فولویک دو برابر اسید هیومیک می باشد.

اسید فولویک دارای تعداد زیادی گروه های کربوکسیل و هیدروکسیل است بنابراین از لحاظ شیمیایی فعالتر از اسید هیومیک می باشد.

خاصیت تبادلی اسید فولویک، بیشتر از دو برابر خاصیت تبادلی اسید هیومیک است. این خاصیت تبادلی بالا بدلیل وجود گروه های کربوکسیل در آن می باشد.

اسید فولویک از منابع مختلفی جمع آوری می شود و آنالیز آن نشان می دهد که گروه های متوکسی در آن وجود ندارد و در مقایسه با اسید هیومیک از یک منبع یکسان، اسید فولویک مقدار فنول کمتری دارد و کمتر حلقوی است.

اسید فولویک از هیومات استخراج می شود هیومات (Humate) یک ترکیب طبیعی است که از معادن لئوردانیت استخراج می شود.

اسید فولویک را می توان یکی از قویترین عوامل کلات کردن مواد معدنی به شکل طبیعی دانست معمولا بهترین کودهای کلات شده ارگانیک از اسید فولویک جهت کلات کردن بهره برده اند.

معمولا اسید فولویک خالص به رنگ زرند رنگ یا قهوه ای متمایل به زرد است بر خلاف هیومیک اسید که دارای ملکولهای درشت است و در محلول پاشی زیاد قابل جذب نیست فولویک اسید به خوبی هم جذب می شود و هم عامل هدایت سایر عناصر به درون برگ است

باید مد نظر داشته باشیم مصرف زیاد فولویک اسیددر محلول پاشی تاثیر منفی خواهد داشت..

اسید فولویک و اسید هیومیک از هیومات(Humate) و هیومات از لئوردانیت (leordanite ) استخراج می شوند…

ساخت اسید هیومیک یا فولویک و … توسط بشر هم اکنون امکان پذیر نیست یا اگر باشد مقرون به صرفه نیست تمامی این مواد از طبیعت استخراج شده بقایای گیاهی بعد از گذشت چندین سال (و گاها تا یک قرن) در اثر فعالیت میکروارگانیسمها به هیومیک اسید و فولویک اسید تبدیل می شوند در اینجا باز نقش مهم میکروارگانیمسها در خاک نمایان می شود.

تفاوت کاربردی اسید فولویک با اسید هیومیک

۱- اسید فولویک بسیار کاربردی تر از اسید هیومیک است به این دلیل که با تمام مواد اسیدی و قلیایی سازگار بوده و به دلیل کوچکی اندازه ذرات به راحتی از روزنه های گیاه عبور کرده و قابلیت محلول پاشی دراد.

۲- اسید فولویک می تواند با تمام عناصر کمیاب سولفاتی ترکیب شود تا یک ماده کلاته کننده ارزان به وجود آورد.

۳- بر خلاف اسید هیومیک که با نیترات کلسیم ناسازگار است، اسید فولویک می تواند با نیترات کلسیم ترکیب شود تا عنصر سازنده کلسیم را کلاته کند و نیتروژن را تثبیت کند.

۴- بر خلاف اسید هیومیک، اسید فولویک می تواند با تمام کودهایی که دارای فسفات محلول هستند مثل اسید فسفریک ترکیب شود.

۵- اسید فولویک می تواند با تمام علف کش ها ترکیب شود تا بقایای سمی را خنثی کند.

منابع : ایران کشاورزی، ویکی پدیا