بنفشه آفریقایی بومی کشور تانزانیا، جنوب شرقی کنیا و مناطق گرمسیری شرق آفریقا میباشد.
نام:بنفشه آفریقایی
نام علمی:Saintpaulia ionantha
نام انگلیسی:African Violet
خانواده:Gesneriaceae
مشخصات کلی بنفشه آفریقایی
بنفشه آفریقایی گیاه گل داری است که نه تنها به دلیل گل های رنگین و زیبایش، بلکه به دلیل فرم گیاه و هم چنین برگ های مخملی و کرکدار به رنگ سبز تیره نیز جذابیت دارد. در برخی واریته ها لبه های برگ، سفید یا روشن تر هستند. بنفشه آفریقایی گیاه حساسی است که نیاز به مراقبت و توجه بیشتری دارد تا زمانی که موقعیت مناسب خود را پیدا کرده و زندگی آرام خود را ادامه دهد. واریته های مختلف بنفشه آفریقایی در رنگ و تعداد گل متفاوت هستند و در رنگ های سفید، صورتی، زرشکی، بنفش و ارغوانی دیده می شوند. از آنجایی که بنفشه آفریقایی به طول روز بی تفاوت است گل دهی در شرایط مساعد و در تمام طول سال اتفاق می افتد.
نگهداری بنفشه آفریقایی
بنفشه آفریقایی به میزان نور بالا، ولی غیرمستقیم نیاز دارد. با کمبود نور خواهید دید که برگ ها پژمرده شده و به سمت پایین می روند. هر از گاهی بنفشه آفریقایی نیاز به هوای تازه دارد.
آبیاری بنفشه آفریقایی
بهتر است بعد از خشکی خاک، بنفشه آفریقایی را آبیاری کنید، ولی این به آن معنی نیست که گیاه بتواند دوره خشکی زیادی را تحمل کند. آبیاری دو بار در هفته برای بنفشه آفریقایی مناسب است. توصیه می شود برای جلوگیری از خیس شدن برگ و ساقه گیاه از روش زیرگلدانی برای آبیاری بنفشه آفریقایی استفاده شود. برای این روش باید زیرگلدانی را پر از آب کنید تا از راه منفذهای زیر گلدان، جذب ریشه شود. این نکته را به یاد داشته باشید که اگر زیرگلدانی گود و بزرگی دارید، بعد از ۳۰ دقیقه که آب موردنیاز جذب شد، اضافی آب را خالی کنید.
نکته مهم: برگ های بنفشه آفریقایی نباید مرطوب شوند و اسپری برگی برای آن نیز به هیچ وجه توصیه نمی شود.
خاک مناسب بنفشه آفریقایی
خاک مناسب برای بنفشه آفریقایی ترکیبی از خاک برگ و پرلیت است. بسته های آماده خاک برای بنفشه آفریقایی را هم می توانید از فروشگاه های کشاورزی و گلخانه ها تهیه کنید.
گلدان بنفشه آفریقایی
اگر گلدان نسبت به اندازه گیاه بزرگ تر باشد، می تواند گل دهی را به تعویق بیاندازد. گلدان های پلاستیکی برای بنفشه آفریقایی مناسب تر است. از آنجایی که این گیاه حساس است، گلدان سفالی با جذب سرما برای آن تنش سرمایی ایجاد می کند. برای تعویض گلدان هم فصل بهار را انتخاب کنید تا سرما به ریشه ها آسیب نزند.
کوددهی بنفشه آفریقایی
برای تغذیه این گیاه، کود رقیق حاوی فسفر بالا را هر دو هفته یک بار به گلدان اضافه کنید. کودهای مخصوص گل دهی برای گیاهان گل دار مناسب هستند. بعد از چند ماه کوددهی، املاح باقی مانده و اضافی را با آبیاری و شستشوی خاک خارج کنید تا به گیاه صدمه وارد نکند.
هرس بنفشه آفریقایی
بهتر است گل های پژمرده را با استفاده از پنس از انتهای شاخه گل دهنده جدا کنید.
تکثیر گل بنفشه آفریقایی
برای تکثیر این گیاه از راه کاشت بذر، قلمه برگ و تقسیم بوته امکان دارد.
قلمه برگی که معروف ترین و ساده ترین روش تکثیر بنفشه آفریقایی است در تابستان صورت می گیرد. برگ مناسب را با چاقوی تیز از انتهای دم برگ جدا کنید. آن را درون آب قرار دهید تا ریشه دار شود، ولی مراقب باشید برگ درون آب قرار نگیرد. می توانید قلمه برگ را در خاک سبک نیز ریشه دار کنید. اگر روی قلمه ها نایلون قرار دهید، رطوبت بیشتر محیط باعث افزایش سرعت ریشه زایی می شود.
روش تقسیم بوته باید صبر بیشتری داشته باشید، چراکه با بالا رفتن سن گیاه، پاجوش هایی از کنار گیاه رشد می کند که نشان از تولدی جدید است. با احتیاط این پاجوش ها را جدا کرده و درون گلدان دیگری بکارید.
برای کشت بذر باید بذرهای تازه و با قوه نامیه مناسب تهیه کرده و آنها را درون بستربه عمق یک الی دو سانتیمتر بکارید. درجه حرارت مناسب ۲۵-۲۰ درجه سانتی گراد و نور مناسب هم برای رشد بذرها نیاز است. بهتر است کاغذی روی سطح خاک قرارداده و هر روز سه بار اسپری نمایید تا مرطوب بماند.
دلایل عدم گلدهی بنفشه آفریقایی
یکی از مشکلاتی که همیشه در نگهداری گل بنفشه آفریقایی مواجه هستیم عدم گلدهی بنفشه آفریقایی میباشد
نور دریافتی کافی نیست :
دستتان را بین منبع نور و گیاه قرار دهید اگر دست شما سایه ایجاد کرد نور مناسب است. بخاطر داشته باشید که نور زیاد هم برای بنفشه آفریقایی خوب نیست. در ماههای پر نور سال با پرده نازکی گیاه را از نور مستقیم آفتاب محافظت کنید.روز های ابری پرده را کنار بزنید و روزهای آفتابی پرده را بکشید اگر گیاه بدلیل سردی هوا از پنجره دور است و نور کافی دریافت نمی کند گل نمی دهد. برای حل این مشکل می توانید از نور مصنوعی استفاده کنید ولی بخاطر داشته باشید که بنفشه حداقل نیاز به ۸ ساعت تاریکی مطلق دارد.
نیاز به دمای مناسب :
در فصل های پائیز و زمستان گیاه شما نباید به پنجره بچسبد ممکن است هوای سرد از درز پنجره به گیاه شما بخورد برای پی بردن به وضعیت بنفشه تان برگ های آن را لمس کنید اگر احساس سردی کردید ، آن دما مناسب نیست. در این صورت گلدان را کمی دور تر از پنجره بگذارید و پرده را بکشید.
نیاز به خاک تازه دارد :
حدود هر ۱۰ ماه یکبار باید خاک گلدانتان را عوض کنید و البته برای بنفشه های مینیاتور زود تر از این باید تعویض خاک انجام شود. خاک مخلوط به مرور خراب و اسیدی می شود.
فشردگی خاک :
وقتی بنفشه خود را تعویض گلدان انجام می دهید هرگز خاک را به درون گلدان فشار ندهید. به آرامی با خاک مخلوط ، اطراف گیاه را پر کنید و گلدان را با ملایمت روی میز بکوبید تا خاک یکنواخت پخش شود.
نیاز به کود گلدهی دارد :
از کود تحت عنوان گل دهی است استفاده کنید . این کود پتاس و فسفر بیشتری دارد.
از کودهای ان.پی.کا با فرمولهای ازت پایین با فسفر و پتاسیم بالا استفاده کنید مثلا ۴۵-۱۰-۵ یا ۳۶-۱۲-۱۲ یا ۴۵-۵-۵ و…
یا نیاز به کود کم دارد، دقیقاً مطابق دستور روی بسته کود عمل کنید و پس از هر چندبار کود دهی یکبار فقط آب از بالای سطح خاک دهید.البته باید این نکته را درنظر داشته باشیم کوددهی با ازت بالا مانع گلدهی میشود و باعث رویش ساقه و برگ بیشتر میشود
آبیاری زیاد است :
خاک بنفشه نباید خیس باشد باید همیشه مرطوب باشد. برای پی بردن به وقت آبیاری گلدان را بلند کنید اگر احساس کردید گلدان سبک شده ، وقت آبیاری است. این روش برای گلدانهایی است که با خاک مناسب پرورش بنفشه آفریقایی پر شده است.
نیاز به تهویه هوا دارد :
بنفشه آفریقایی نیاز به هوایی دارد که بچرخد دارد واز هوای راکد بیزار است . از پنجره ، در ، و یا باد مستقیم پنکه و کولر دورش نگه داری.
پاجوش دارد :
پاجوش برگ های کوچکی هستند که از ساقه می رویند آنها مرتب باید کنده شوند پاجوش ها برای گرفتن آب و غذا با گیاه رقابت دارند . بنفشه آفریقایی استاندارد باید فقط یک تاج داشته باشد .تاج های اضافی را بکنید چراکه آب و غذای مورد نیاز گیاه را می گیرن.
برگهای پیر و زرد و کثیف :
برگهای پیر و زرد را حذف و برگهای کثیف را بشورید. گل های پژمرده، برگ های پیر و زرد را بکنید. با برس نرم خاک برگ ها را تمیز کنید. هر دو ماه یکبار اگر برگها کثیف شده و خاک گرفته اند برگ ها را بشوئید ولی حتما با دستمال تمیزی آنها را خشک کنید اگر مرکز گیاه، مرطوب باشد گیاه شما می گندد.
گلدان شما بزرگ است :
قطر بنفشه شما بهتر است سه برابر قطر گلدان باشد. وگرنه محل تجمع قارچ و باکتری خواهد شد.رشد بنفشه آفریقایی در گلدان بزرگ خوب نیست.
پس از بررسی عوامل بالا بدون علت بنفشه آفریقایی گل نمیدهد
گاه علی رغم مساعد بودن تمام شرایط و سالم بودن گیاه، بوته بنفشه آفریقایی همچنان به رشد رویشی ادامه داده و گل نمی دهد. در چنین شرایطی ایجاد یک تنش یا شوک می تواند موجب تحریک گیاه به گلدهی شود. این شوک می تواند به صورت تنش خشکی ( اجازه دهید گیاه کمی پژمرده شود سپس اقدام به آبیاری کنید) یا تنش حرارتی ( کاهش موقت دما و مجددا افزایش دما به میزان عادی) باشد. فقط پیش از ایجاد تنش باید از مساعد بودن تمام عوامل و نیز سلامتی گیاه اطمینان حاصل کنید.
آفات شایع بنفشه آفریقایی
شپشک آرد آلود
قارچ سفیدک پودری
۱-شپشک آرد آلود یا mealy bug
نوعی حشره است که شما از روی تارهای پنبه ای شکلی که به دور خود می تند میتوانید آن را شناسایی کنید این نوع حشره معمولا در انتهای دم برگها و بر روی تنه اصلی ظاهر می شود در موارد خیلی شدید به روی برگها هم سرایت میکند وقتی به این پنبه ها دست میزنید کش می آیند . در خانه بخصوص بوته های پیری که خاکشون مدتهاست عوض نشده دچار این آلودگی می شوند اگر این آفت را مشاهده کردید باید از سموم کنفیدور و… استفاده کنید.
سفیدک در واقع یک نوع قارچ است که بخصوص در فصل زمستان بیشتر در منازل دیده می شود این قارچ در اثر تفاوت زیاد دمای روز و شب در خانه شروع به فعالیت میکند چیزی که توجه شما را به این آفت جلب میکند پودر سفیدیست که بر روی برگها و در موارد حاد بر روی دم گلها و گلها می بینید پودری که تداعی کننده پودر بچه است .
برای مبارزه با این قارچ در مراحل اولیه میتوانید از راهکارها و سموم آن استفاده کنید.
مشکلات و بیماریهای بنفشه آفریقایی
۱- آسیب های برگی
لکه های آب (Ring spots- Water Spots )
یک آسیب برگی رایج در بنفشه آفریقایی لکه های ناشی از آب سرد روی برگ هاست. ریختن قطرات آب سرد روی برگها موجب پیدایش لکه هایی حلقوی سفید و زردرنگ در محل ریزش آب می شود. بنابراین بهتر است در صورت خیس شدن برگ ها بی درنگ آنها را خشک کنیم. از طرفی آبیاری با آب سرد هم موجب بروز لکه هایی بی رنگ ( کرم یا شیری رنگ) در بافت برگ خواهد شد.اگر دمای آب ۵ تا ۸ درجه سرد تر از برگ باشد این عارضه رخ می دهد. این آسیب برگی مخرب و کشنده نیست اما ظاهر ناخوشایندی برای گیاه ایجاد می کند. برای جلوگیری از این آسیب برگی باید گیاه را از زیر ( پر کردن زیرگلدانی از آب) آبیاری کنیم. قرار دادن آب به مدت یک شب در دمای اتاق ( یا گرم کردن آب تا ۲۵-۲۶ درجه سانتی گراد) موجب هم دما شدن آب با برگ ها خواهد شد. از طرفی ابتدای صبح یا هنگام شب که برگ ها سردترهستند، اختلاف دمای آب و شاخساره گیاه کمتر بوده آبیاری با اطمینان بیشتری انجام می شود. به این صورت شوک ناشی از اختلاف دمای آب و بافت برگ به حداقل خواهد رسید.
۲- پوسیدگی
بنفشه های آفریقایی دچار پوسیدگی طوقه و ریشه علایم ظاهری بروز می دهند، مثلا برگ های خارجی اطراف گیاه پژمرده شده و حالت افتاده به خود می گیرند و برگ های کوچکتر مرکزی گیاه از رشد باز می مانند حتی ممکن است سیاه و چروکیده و خشک شوند. علل این بیماری قارچی عبارتند از آبیاری بیش از حد، نامناسب بودن شرایط زهکشی محیط کشت، تجمع نمک زیاد اطراف طوقه یا بیش از حد عمیق کاشتن طوقه گیاه در نتیجه رطوبت بیش از حد اطراف طوقه و ریشه ها تجمع می یابد. هیچ درمانی برای آسیب های برگی ناشی از پوسیدگی وجود ندارد. بنابراین باید از طریق آبیاری و زهکشی مناسب از آن پیشگیری کرده و نیز برای جلوگیری از آلوده شدن سایر گیاهان ظرف های کشت را با استفاده از محلول آب و مایع سفید کننده ( وایتکس) ضدعفونی کرد.
۱-۱-پوسیدگی دمبرگها
ساقه و برگ های بنفشه افریقایی به راحتی توسط تجمع املاح ناشی از مصرف کودهای شیمیایی آسیب می بینند. تجمع نمک به خصوص در گلدان های سفالی مشکل ساز است. دمبرگ های بنفشه آفریقایی هنگام تماس با لبه های گلدان سفالی آسیب می بینند و می پوسند ( بیشترین تجمع نمک در لبه های گلدان سفالی است که به شکل بلورهای سفید یا زرد رنگ به راحتی قابل تشخیص است).
برای جلوگیری از این مشکل بهتر است از گلدان های پلاستیکی برای کاشت بنفشه آفریقایی استفاده کنید. و نیز به محض مشاهده ی بلورهای سفیدرنگ نمک روی سطح خاک یا لبه های گلدان، با مقدار فراوان آب ، خاک را آبشویی کرده ( مقدار زیادی آب را از بالا به گلدان اضافه کرده و اجازه میدهیم از زهکش های ته گلدان خارج شود تا املاح و نمک های اضافی را از خاک شسته و خارج کند) یا اقدام به تعویض محتوی خاک گلدان نمایید.
زنگ بوتری تیس (Botrytis Blight)
زنگ بوتری تیس در بنفشه آفریقایی یک بیماری قارچی است که موجب می شود برگ ها حالتی زنگ زده به خود بگیرند. علایم این مشکل برگی به صورت نقاط و لکه های قهوه ای سوخته یا خاکستری رنگ روی برگ هاست.این مشکل بیشتر در شرایط گرم و مرطوب با تراکم زیاد گیاهان و تهویه و جریان هوای کم ایجاد می شود. برای تیمار بنفشه آفریقایی که به بوتری تیس دچار شده باید تمام برگ های مرده و آسیب دیده و آلوده را حذف کرده و گیاه را به محلی با تهویه و جریان هوای مناسب ( و دور از سایر بوته ها) منتقل کرد. محلول پاشی توسط یک قارچ کش سیستمیک ( مثل بنومیل) نیز مفید خواهد بود. بوتری تیس اغلب پس از حمله ی کنه ها به گیاه اتفاق می افتد بنابراین کنترل این آفت برای جلوگیری از آسیب های برگی آینده بسیار مهم است. برای پیشگیری از بلایت ناشی از بوتری تیس گیاهان را با فاصله مناسب از هم به صورتی که برگ های بوته های مجاور با هم در تماس نباشند قرار داده و از خیس شدن برگ ها جلوگیری کنید.
زرد شدن برگ ها
زرد شدن برگ های بنفشه آفریقایی می تواند به علل مختلفی رخ دهد.
برخی آفات و بیماری های قارچی موجب زردی برگ ها می شوند. ولی چون زردی برگها به علل دیگری هم رخ میدهد وجود آفت و بیماری ها را از روی علایم دیگری می توان تشخیص داد.
آبیاری کم و خشک شدن بیش از حد محیط کشت گاهی موجب زردی برگ هاست. از طرف دیگر آبیاری بیش از حد هم از طریق پوسیدگی طوقه و ریشه ها موجب قهوه ای شدن و افتادن برگ ها می شود. ازین رو باید در آبیاری بنفشه آفریقایی دقت کرده هنگامی اقدام به آبیاری کنیم که سطح خاک خشک شده.
گاهی زرد شدن برگ ها ناشی از کمبود مواد غذایی ( به خصوص نیتروژن) است. برای این منظور پس از کنترل سایر عوامل فوق و اطمینان از عدم وجود بیماری ، باید با کودهای مخصوص بنفشه آفریقایی گیاه را تغذیه کنید.
در صورت استفاده از نور طبیعی آفتاب، هنگامی که در تابستان شدت نور زیاد است رنگ برگ ها به سبز روشن و سپس زرد می گراید و اگرتابش آفتاب مستقیم سوزان روی برگ ها ادامه یابد موجب ایجاد نقاط و لکه های سوخته روی برگ ها خواهد شد. برای این منظور بهتر است در تابستان گیاهان را از تابش مستقیم آفتاب حفظ کنید.
