اسطوخودوس
سردهای مشتمل از ۲۵ تا ۳۰ گونهٔ مختلف از دسته گیاهان گلدار و از خانوادهٔ نعناعیان است. اسطوخودوس گلهای کوچک خوشهای آبی یا قرمز سیر تا بنفش دارد و ارتفاعش در حدود ۳۰ تا ۶۰ سانتیمتر است. برگش شبیه برگ صعتر و از آن درازتر و باریکتر است. ساقهاش واحد و باریک و بیشاخ و در قد کمتر از شبری است. قبهٔ آن متراکم از اجزاء شبیه به جو، بیتخم و مایل به سرخی، تندطعم و با اندک تلخی است.
لاواندا (نام علمی: Lavandula stoechas L) گیاهی است از خانواده نعناسانان که برگها و قسمت سبز گیاه دارای اسانس روغنی فرار است. اسطوخودوس گیاهی چند ساله به شکل بوته کوچک به بلندی نیم متر و بسیار پرشاخه است. این گیاه دارای ساقههای آن ۴گوشه، برگهای کشیده و متقابل، پوشیده از کرک سفید پنبهای میباشد. برگهای اسطوخودوس که در بهار ظاهر میشود به رنگ بنفش تیره به صورت سنبله و دارای کرکهای معطر است. میوهٔ این گیاه ۴ فندقهای است و هریک از آنان نیز پس از رسیدن، شکل بیضوی و رنگ قهوهای شفاف پیدا میکنند. در سطح میوه ۳ زائده مشخص دیده میشود. از کلیه قسمتهای این گیاه مخصوصاً شاخههای برگدار آن بوی قوی ولی مطبوع استشمام میگردد. در بعضی مناطق به دلیل ظاهر زیبایی که گیاه پس از گل دادن پیدا مینماید آن را به عنوان یک گیاه زینتی پرورش میدهند. قسمت مورد استفاده این گیاه سرشاخههای برگدار و گلدار آن است که علاوه بر مصارف درمانی، اسانسگیری به عمل میآید.
نامهای دیگر آن: خیر دشتی، آنس الارواح، لاوند، ممسک الارواح، ضُرم، زغلیل، رزالذهب، خیری، خرام، خرامی، آلاله تلخ، گللاوند، شاهاسپرم رومی میباشد.در تنکابن آن را تروم مینامند. به تُرکی آن را قاراباش اوْتۇ می نامند
اسانس اسطوخودوس دارای اثر مهارکننده بر روی باکتریهای بیماری زای مورد مطالعه میباشد.
این گیاه یکی از خوشبوترین گیاهان دارویی در جهان محسوب میشود که در مناطق مختلفی از ایران، هند، چین، انگلیس و کانادا به صورت خودرو رشد میکند. این گیاه علاوه بر آنکه به عنوان یک گیاه دارویی پرخاصیت در طب سنتی ایران و طب سنتی کشورهای چین و هند مورد استفاده قرار میگیرد به عنوان یک خوراکی مفید در سبد غذایی بسیاری از خانوادههای آسیایی و اروپایی وجود دارد.
در متون آروماتراپی مدرن (رایحه درمانی) از اسطوخودوس به عنوان یک اسانس ضدباکتری و نوعی آنتی بیوتیک طبیعی یاد میشود . از برگ ها و ساقه اسطوخودوس ، برای تهیه عصارهای برای درمان بیماری های دستگاه گوارش و روماتیسم استفاده میشود . این اسانس برای اهداف آرایشی و بهداشتی نیز مورد استفاده قرار میگیرد .
همچنین این گیاه برای اعصاب، افزایش دهنده شیر مادر، تحلیل برنده نفخ و گاز روده، نشاط آور، باز کننده انسداد عروقی، مسهل بلغم و سودا خصوصاً سودای مغز، ضد میگرن، زکام، آسم، برونشیت، دل پیچه، درد سینه، تنگی نفس، سرفه، اگزما و ضد عفونی کننده دستگاه مجاری ادراری است.
روغن اسطوخودوس
روغن اسطوخودوس یکی از روغنهای گیاهی است که دارای خواص زیادی برای سلامتی انسان می باشد و از تقطیر بخار گلهای اسطوخودوس حاصل میشود. اسطوخودوس به طور طبیعی دارای عطر خوشی میباشد به همین دلیل در صنایع عطرسازی کاربرد فراوانی دارد.
برای مطالعه علمی بیشتر بر موضوع گیاهان دارویی ضد ویروس و ضد باکتری و خواص درمانی آنها کلیک کنید