اصول محافظت درختان در برابر یخبندان و سرما زدگی
استفاده برخی از روش های ساده و کم هزینه میتواند از بروز سرما زدگی و یخ زدن درختان و نهایت خشکیدگی و از بین رفتن درختان محافظ نمود به همین منظور چندین راهکارهایی برای محافظت درختان پیشنهاد میشود.
- انتخاب مکان و شرایط محیطی مناسب:
بهترین و اصلی ترین روش حفاظت در برابر یخبندان، انتخاب و ایجاد محیط مناسب میباشد.
مثلا: زهکشی ، جریان مطلوب هوا ، تعیین موقعیت مناسب برای ساختمان‌ها، بادشکن‌ها و حصارها به‌نحوی که حرکت بدون محدودیت هوای سرد امکان‌پذیر باشد.
- انتخاب ارقام درختان:
انتخاب ارقام درختان میوه برگ‌ریز و دیرگل که خواب جوانه‌های آن‌ها دیر می‌شکند و دیرگل می‌دهند از نظر حفاظت در مقابل سرما موثر است، چراکه احتمال ریسک خسارت یخبندان در فصل بهار به سرعت کاهش می‌یابد.
برای مثال درارقام انواع مرکبات، انتخاب ارقام دارای مقاومت بالاتر اهمیت زیادی دارد. مثلا ارقام نارنگی زودرس بالاترین تحمل و ارقام لیمو شیرین کمترین تحمل را در برابر خسارت یخبندان دارند.
در زمان وقوع یخبندان انتقالی، تراکم بالای درختان مرکبات سبب میشود در برابر جریان هوای سرد از یکدیگر محافظت کنند.
- اهمیت تاثیر تغذیه ای و آبیاری بر درختان:
در فصل پائیز شرایط رشد گیاه مناسب بوده و حاصل‌خیزی خاک و ذخیره نیتروژن خاک بالا است و حساسیت گیاه به یخ‌زدگی به دلیل رشد خوب افزایش می‌یابد اما تنش خشکی باعث کاهش آب بوته‌ها و کاهش مقاومت به سرما و یخ‌زدگی میشود.
- زمان و نحوه کوددهی در فصل زمستان:
عملیات کوددهی چالکود فصلی مناسب در فصل پاییز و پرهیز از عملیات خاک‌ورزی و تأمین رطوبت کافی خاک و کنترل علف‌های هرز و بقایای گیاهی، احتمال خسارت یخبندان در فصل زمستان را کاهش می‌دهد.
- زمان و نحوه هرس درختان:زمان و نحوه چالکود کردن!
عملیات هرس درختان باید تا رفع تهدید سرما، به تعویق انداخته شود و هرس درختان میوه تا‌جایی‌که امکان دارد تا اواخر زمستان یا اوایل بهار به تأخیر بیافتد.
و گیاه آسیب‌دیده از یخبندان را نباید تا زمانی که شروع به رشد بهاره نکرده است هرس کرد، چراکه هرس درختان رشد گیاه را تحریک می‌کند و در هنگام وقوع یخبندان سبب صدمه به گیاه میشود.
شاخه ها و درختان بیمار نسبت به خسارت یخبندان حساسیت بیشتری دارند و مبارزه با آفات و کنترل بیماری‌ها سبب بهبود سلامت گیاه و مقاومت بیشتر به سرما و یخ‌زدگی میشود.
- زمان برداشت میوه ها:
برداشت دیرهنگام میوه سبب افزایش آسیب‌پذیری گیاه میشود چراکه با برداشت به‌موقع و زود‌هنگام درخت فرصت دارد ذخیره غذایی خود را افزایش دهد.
- محافظ از یخ بندان با خاک متراکم:
زمانی‌که خطر وقوع دماهای سرد خطرناک وجود دارد، میزان علف‌های هرز موجود در سطح مزرعه باید در حداقل مقدار ممکن باشد.خاک متراکم مرطوب و عاری از علف‌های هرز بهترین محافظ علیه یخبندان است.
- استفاده از چمن ها و علف ها در برابر یخ بندان:
چمن‌ها و علف‌های موجود در بستر باغ در حدی کوتاه نشوند و ارتفاع آن‌ها از پنج سانتی‌متر بیشتر نباشد.
- استفاده از عایق تنه درختان :
برای حفاظت از درختان از پیچیدن پوشش‌های عایق بر روی تنه درخت استفاده شود.و بهتر است برای کاهش آسیب‌ها از رنگ کردن تنه درختان با رنگ‌های لاتکس سفید رنگ استفاده شود به‌طوری‌که با ۵۰ درصد آب رقیق شود و بر روی تنه درختان زده شود.و بهترین زمان برای رنگ کردن تنه درختان اواخر پائیز و هنگامی که دمای هوا بالاتر از ۱۰ درجه سانتی‌گراد است انجام شود.