«از دوران ما قبل تاریخ، گیاهان دارویی به عنوان درمان‌هایی طبیعی برای بیماری‌های مختلف، از جمله عفونت‌های ویروسی مورد استفاده قرار گرفته اند. به واسطه تراکم زیاد ترکیبات گیاهی قدرتمند، بسیاری از گیاهان دارویی به مبارزه با ویروس‌ها کمک کرده و از گزینه‌های مورد علاقه پزشکان سنتی بوده اند. با این وجود، برخی فواید گیاهان دارویی از پشتیبانی پژوهش‌های علمی گسترده، به ویژه مواردی که با حضور سوژه‌های انسانی انجام شده باشند، برخوردار نیستند، از این رو، باید جانب احتیاط را در مصرف آنها رعایت کرد.در این نوشته سعی گردیده از منابع مختلف گیاهان دارویی با دلایل علمی و تحقیقی معرفی خواندگان سایت قرنفیل گردد.
گیاه آویشن و خرزهره
مقدمه:امروزه درمان بیماری‌های ویروس HSV-1 با داروهای ضدهرپسی مانند آسیکلوویر به دلیل پیدایش مقاومت دارویی در ویروس با مشکلاتی روبرو می‌شود و بایستی داروهایی با کارایی بهتر را یافت. در این پژوهش ویژگی ضدویروسی گیاه آویشن و خرزهره با داشتن کاربرد دارویی در پزشکی سنتی بر روی HSV-1 بررسی شد. روش بررسی: نخست عصاره آبی گیاهان فراهم گردید و پس از سنجش سیتوکسیسیته آنها بر روی یاخته‌های Hep-2: Human epithelial type 2) با ارزیابی(CPE: Cyto Pathic Effect) ، اثر ضد ویروسی عصاره‌های گیاهی با روش بازدارندگی از CPEویروس بررسی گردید. نتایج: CC50 عصاره خرزهره در غلظت‌های μg/ml73/4 و آویشن در غلظت μg/ml102×۲۸/۹ به دست آمد. عصاره آویشن در غلظت‌های μg/ml900-200 ویروس HSV-1را از تکثیر بازداشت. EC50 و IC50 آن μg/ml36/48 و μg/ml102×۱۲/۱ بود. نتیجه‌گیری: گیاه آویشن در غلظت‌های غیرتوکسیک اثر ضدویروسی بسیار خوبی را بر روی HSV-1 نشان داد، ولی اثر گیاه خرزهره بر ویروس کشنده بود. برای یافتن مکانیسم اثر این داروها نیاز به پژوهش‌های بیشتر می‌باشد تا در ساخت داروهای ضدهرپسی به کار رود.
برای مطالعه خواص درمانی آویشن به این سایت مراجعه نمایید
برای مطالعه خواص درمانی خرزهره به این سایت مراجعه نمایید
مقاله تحقیقی:بررسی اثر ضد ویروسی آویشن شیرازی بر ویروس هرپیس تیپ یک در محیط کشت سلولی
گیاه آنیسون(بادیان رومی) به ترکی جیره گۆلۆ و با نام علمی Pimpinella anisum L
آثار فارماکولوژیکی گزارش شده قسمت عمده اسانس میوه انیسون را آنتول تشکیل می‌دهد. این ترکیب از طریق اثر بر عضلات صاف دستگاه گوارش و شل کردن آن ها، اثرات ضد نفخ و ضد اسپاسم دارد و سبب رفع سوءهاضمه و مشکلات ناشی از آن می گردد.
– اسانس انیسون، اثر خلط آور و ضد اسپاسم دارد و می توان آن را در درمان برونشیت، التهاب نای که سبب سرفه های مداوم می‌شود و نیز در سیاه سرفه به کار برد. این اثرات مربوط به آنتول موجود در اسانس است که دارای اثر سمپاتیکی است و سبب اتساع نایژک ها می گردد.
– مطالعه ای بر روی ۴۴ بیمار مبتلا به سینوزیت مزمن با سابقه بیماری حداقل ۳ ماه انجام گرفت. طی مدت ۴ هفته گروهی از بیماران قطره بینی روغن انیسون و گروه دیگر از اسپری بینی فلوتیکازون استفاده کردند. نتایج حاکی از آن است که هر دو درمان در کاهش نشانه های بیماری موثرند، ولی استفاده از قطره بینی انیسون به طور معنا داری کارآمدتر است.
– بررسی اثرات ضد تشنج اسانس دانه های انیسون در مدل موشی نشان داد که اسانس این گیاه اثرات ضد تشنجی قابل توجهی از خود نشان می دهد. اثرات ضد تشنج اسانس این گیاه را به وجود اوژنول، آنتول و استراگول نسبت دادند که اثرات شل کننده عضلانی نیز دارند.
– مطالعات اثرات درمانی گیاه انیسون در درمان هایپرپلازی خوش خیم پروستات را تایید نموده است. این گیاه با مهار آنزیم ?- آلفا ردوکتاز که عامل اصلی تبدیل تستوسترون به دی هیدروتستوسترون به شمار می رود، غلظت دی هیدروتستوسترون را در سرم کاهش می دهد. کاهش این ماده منجر به توقف رشد غده پروستات، تسهیل جریان ادرار و بهبود حال بیمار می شود.
– در یک کار آزمایی بالینی بر روی ۷۲ زن یائسه با شکایت گر گرفتگی در درجات مختلف، مصرف روزانه سه کپسول حاوی ۱۰۰ میلی گرم عصاره انیسون توانست در طی ۴ هفته، باعث کاهش قابل توجهی در تعداد و شدت علائم گرگرفتگی گردد.
– نتایج مطالعات حیوانی نشان داده است مصرف روزانه میوه انیسون از پوکی استخوان ناشی از کمبود استروژن در دوران یائسگی جلوگیری می کند.
– بررسی مطالعات حیوانی اثرات محافظ معدی عصاره آبی دانه های انیسون را تایید کرده است.
– ترکیب آنتول موجود در اسانس انیسون نیز دارای اثرات ضد قارچ قوی است.
– در گذشته از اسانس انیسون به عنوان حشره کش استفاده می شده است. امروزه این اثرات بر لاروهای حشرات مختلف تایید شده است. در پژوهشی، فعالیت ترکیبات اسانس انیسون بررسی شد و با نتایج حاصل از کنه کش های سنتزی مقایسه شد. نتایج نشان داد، ترکیب پارا آنیس آلدئید موجود در اسانس دارای بیشترین سمیت در برابر کنه می باشد.
برای مطالعه کامل از خواص بادیان رومی به این سایت مراجعه نمایید.
نیلوفر (آبی)سفید، سماق، مامیران و هلیله زرد
از بین گیاهان مورد بررسی عصاره برگ نیلوفر سفید، سماق، مامیران و هلیله زرد روی HSV-1 و آدنو ویروس موثر بودند. غلظت ۱۰۰۰ mg/ml مامیران بطور کامل تکثیر HSV-1 و آدنو ویروس را مهار کرد؛ ولی اثر آن روی HSV-1 چشمگیرتر بود؛ بطوریکه غلظت ۵۰۰ mg/ml آن نیز از تکثیر ویروس کاملا جلوگیری می کرد. هلیله زرد اثر کمتری در ممانعت از تکثیر هر دو ویروس از خود نشان داد.
اُرگانو(پونه کوهی)
ارگانو که به نام پونه کوهی نیز شناخته می‌شود گیاهی محبوب در خانواده نعناعیان و به واسطه خواص دارویی خود شناخته شده است. ترکیبات گیاهی موجود در ارگانو، از جمله کارواکرول (Carvacrol) ویژگی‌های ضد ویروسی را ارائه می‌کنند.
در یک مطالعه آزمایشگاهی، هم روغن ارگانو و هم کارواکرول به صورت مجزا فعالیت نوروویروس موشی را طی ۱۵ دقیقه پس از مواجهه کاهش دادند.
نوروویروس موشی بسیار مسری است و از دلایل اصلی آنفلوآنزا معده در انسان است. این نوع بسیار شبیه به نوروویروس انسانی است و در مطالعات علمی استفاده می‌شود، زیرا رشد و تکثیر نوروویروس انسانی در محیط آزمایشگاهی بسیار دشوار است.
روغن ارگانو و کارواکرول فعالیت ضد ویروسی در برابر ویروس هرپس سیمپلکس نوع-۱ (HSV-۱)، روتاویروس، دلیل شایع اسهال در نوزادان و کودکان، و ویروس سنسشیال تنفسی (RSV) که موجب عفونت‌های تنفسی می‌شود را نیز نشان داده اند.
برای مطالعه ۳۰ فایده شگفت انگیز پونه کوهی به این سایت مراجعه کنید.
مریم گلی
مریم گلی (به ترکی: قارا قوُلاق)یکی از اعضای خانواده نعناعیان و یک گیاه دارویی معطر است که از گذشته‌های دور در پزشکی سنتی برای درمان عفونت‌های ویروسی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
خواص ضد ویروسی مریم گلی بیشتر با ترکیباتی به نام سافی‌سینولید (Safficinolide) مرتبط است که در برگ‌ها و ساقه این گیاه وجود دارند.
پژوهش‌های آزمایشگاهی نشان داده اند که مریم گلی ممکن است با ویروس نقص ایمنی انسان نوع ۱ (HIV-۱) که به ایدز منجر می‌شود، مبارزه کند. در یک مطالعه، عصاره مریم گلی با پیشگیری از ورود ویروس به سلول‌های هدف به طور قابل توجهی فعالیت اچ‌آی‌وی را مهار کرد.
همچنین، مریم گلی توانایی خود در مبارزه با ویروس هرپس سیمپلکس نوع-۱ و ایندیانا وسیکیولوویروس (Indiana Vesiculovirus) که حیوانات اهلی مانند اسب، گاو و خوک را آلوده می‌سازد، نشان داده است.
برای مطالعه بیشتر از ۳۵ مهمترین خواص درمانی مریم گلی به این سایت مراجعه نماید
ریحان
بسیاری از انواع ریحان، از جمله شیرین و مقدس، ممکن است با برخی عفونت‌های ویروسی مبارزه کنند.
به عنوان مثال، یک مطالعه آزمایشگاهی نشان داد که عصاره ریحان شیرین حاوی ترکیباتی مانند اپی‌ژنین و اسید اورسولیک، می‌تواند آثاری قدرتمند در برابر ویروس‌های هرپس (تبخال)، هپاتیت B و انتروویروس داشته باشد.
همچنین، ریحان مقدس توانایی خود در افزایش ایمنی بدن را نشان داده که ممکن است به مبارزه با عفونت‌های ویروسی کمک کند.
طی یک مطالعه چهار هفته‌ای با حضور ۲۴ بزرگسال سالم، مصرف ۳۰۰ میلی گرم عصاره ریحان مقدس افزایش چشمگیر سطوح سلول‌های T و سلول‌های قاتل طبیعی در بدن این افراد را نشان داد که هر دو مورد سلول‌های ایمنی هستند که به محافظت و دفاع از بدن در برابر عفونت‌های ویروسی کمک می‌کنند.
برای مطالعه ۱۲ خاصیت درمانی ریحان سرشار از آنتی اکسیدانی به این سایت مراجعه نمایید.
رازیانه
رازیانه(به ترکی:دله بنگ) گیاهی با عطر و طعمی شبیه به شیرین بیان است که ممکن است با برخی انواع ویروس مبارزه کند.
یک مطالعه آزمایشگاهی نشان داد که عصاره رازیانه آثار ضد ویروسی قوی را در برابر ویروس‌های هرپس و پاراآنفلوآنزا نوع-۳ (PI-۳) که موجب عفونت‌های تنفسی در گاو‌ها می‌شود، ارائه کرده است.
افزون بر این، ترانس-آنتول، ترکیب اصلی موجود در روغن اساسی رازیانه، آثار ضد ویروس قوی در برابر ویروس‌های هرپس را نشان داده است.
برخی مطالعات با حضور سوژه‌های حیوانی نشان داده اند که رازیانه ممکن است سیستم ایمنی را تقویت کرده و التهاب را کاهش دهد که این شرایط ممکن است به مبارزه با عفونت‌های ویروسی کمک کند.
برای مطالعه از ۴۰ فایده تخم، دمنوش و عرق رازیانه برای سلامتی و درمان+مضرات به این سایت مراجعه نمایید
مقاله: بررسی اثر ضدباکتری عصاره اتانولی دانه گیاه رازیانه
سیر
سیر یکی از درمان‌های طبیعی محبوب برای طیف گسترده‌ای از بیماری ها، از جمله عفونت‌های ویروسی است.
در یک مطالعه با حضور ۲۳ بزرگسال مبتلا به زگیل ناشی از ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)، دو بار در روز استفاده از عصاره سیر روی نواحی تحت تاثیر قرار گرفته به از بین بردن زگیل‌ها پس یک تا دو هفته کمک کرد.
افزون بر این، مطالعات آزمایشگاهی در گذشته نشان داده اند که سیر ممکن است فعالیت ضد ویروسی در برابر آنفلوآنزای A و B، اچ‌آی‌وی، ویروس هرپس سیمپلکس نوع-۱، سینه پهلوی ویروسی، و راینوویروس که موجب سرماخوردگی می‌شود، داشته باشد. با این وجود، به پژوهش‌های بیشتری در این زمینه نیاز است.
مطالعات آزمایشگاهی و مواردی با حضور سوژه‌های حیوانی نشان داده اند که سیر واکنش سیستم ایمنی را با تحریک سلول‌های ایمنی محافظ که ممکن است در برابر عفونت‌های ویروسی وارد عمل شوند، بهبود می‌بخشد.
برای مطالعه از ۷۹ خاصیت سیر برای سلامتی و درمان بیماری ها + مضرات سیر به این سایت مراجعه نمایید.
بادرنجبویه
بادرنجبویه(به ترکی:ایلانباشی) یک گیاه لیمویی است که معمولا در چای‌ها و چاشنی‌ها استفاده می‌شود. این گیاه به واسطه خواص دارویی خود نیز شناخته شده است.
عصاره بادرنجبویه منبعی از ترکیبات قوی است که فعالیت ضد ویروسی دارند.
پژوهش‌های آزمایشگاهی نشان داده اند که بادرنجبویه آثار ضد ویروسی در برابر آنفلوانزای مرغی، ویروس‌های هرپس، ویروس نقص ایمنی انسان نوع ۱، و انتروویروس ۷۱ که می‌تواند موجب عفونت‌های جدی در نوزادان و کودکان شود، دارد.
برای مطالعه از ۱۵ خاصیت دمنوش و عرق بادرنجبویه+مضرات به این سایت مراجعه نمایید.
نعناع بیابانی
نعناع بیابانی به واسطه خواص ضد ویروس قدرتمند خود شناخته شده است و معمولا به چای ها، عصاره ها، و تنتور‌ها اضافه می‌شود و به عنوان درمانی طبیعی در برابر عفونت‌های ویروسی کاربرد دارد.
برگ‌ها و روغن اساسی نعناع بیابانی حاوی ترکیبات فعال، از جمله منتول و اسید رزمارینیک هستند که فعالیت ضد ویروسی و ضد التهاب دارند.
در یک مطالعه آزمایشگاهی، عصاره برگ نعناع بیابانی فعالیت ضد ویروسی قوی در برابر ویروس سنسشیال تنفسی را نشان داده و همچنین سطوح ترکیبات التهابی را به میزان قابل توجهی کاهش داد.
مقاله تحقیقی: بررسی اثرات ضد ویروسی عصاره آبی الکی نعنا بر سرخک در محیط آزمایشگاهی
برای مطالعه ۸ خاصیت اثبات شده نعناع به این سایت مراجعه نمایید.
رزماری
رزماری که به نام اکلیل کوهی نیز شناخته می‌شود گیاهی پر استفاده در آشپزی است، اما به واسطه ترکیبات مختلف خود، مانند اسید اولئانولیک، کاربرد‌های درمانی نیز دارد.
در مطالعات آزمایشگاهی و با حضور سوژه‌های حیوانی، اسید اولئانولیک فعالیت ضد ویروسی در برابر ویروس‌های هرپس، اچ‌آی‌وی، آنفلوآنزا و هپاتیت را نشان داده است.
افزون بر این، عصاره رزماری آثار ضد ویروس در برابر ویروس‌های هپاتیت A که کبد را تحت تاثیر قرار می‌دهد، نشان داده است.
برای مطالعه از ۴۰ خاصیت رزماری برای سلامتی،زیبایی و درمان+مضرات به این سایت مراجعه نمایید.
اکیناسه(سرخارگل)
اکیناسه که به نام سرخارگل نیز شناخته می‌شود، به واسطه خواص تقویت کننده سلامت خود یکی از گیاهان پر استفاده در داروهای گیاهی است. بسیاری از بخش‌های این گیاه از جمله گل ها، برگ‌ها و ریشه‌ها برای درمان‌های طبیعی استفاده می‌شوند.
در حقیقت، Echinacea Purpurea نوعی از این گیاه که گل‌های مخروطی دارد، توسط بومیان آمریکا برای درمان طیف گسترده‌ای از بیماری ها، از جمله عفونت‌های ویروسی، استفاده می‌شد.
چندین مطالعه آزمایشگاهی نشان داده اند که برخی انواع اکیناسه، از جمله E. Pallida، E. Angustifolia و E. Purpurea در مبارزه با عفونت‌های ویروسی مانند هرپس و آنفلوآنزا موثر عمل می‌کنند.
به طور خاص، E. Purpurea دارای آثار تقویت کننده سیستم ایمنی است که آن را به گزینه‌ای مفید برای درمان عفونت‌های ویروسی تبدیل می‌کند.
برای مطالعه از ۲۴ فایده سلامتی و زیبایی اکیناسه به این سایت مراجعه نمایید.
سامبوکاس(آقطی)
سامبوکاس (Sambucus) یا آقطی به ترکی:قاراگن دَلاش خانواده‌ای از گیاهان است که به نام الدر (Elder) نیز شناخته می‌شوند. الدربری یا آقطی سیاه در اشکال مختلف، مانند قرص و شربت، به عنوان درمانی طبیعی برای عفونت‌های ویروسی، مانند آنفلوآنزا و سرماخوردگی، استفاده می‌شود.
مطالعه‌ای با حضور سوژه‌های حیوانی نشان داد که آب الدربری در مهار تکثیر ویروس آنفلوآنزا و تحریک واکنش سیستم ایمنی موثر عمل می‌کند.
در یک بررسی که شامل چهار مطالعه و داده‌های ۱۸۰ نفر می‌شد نیز پژوهشگران دریافتند استفاده از مکمل الدربری در کاهش علائم تنفسی ناشی از عفونت‌های ویروسی موثر عمل کرده است.
برای مطالعه بیشتر ازمزایا و عوارض جانبی آقطی سیاه به این سایت مراجعه نمایید.
شیرین بیان
شیرین بیان دیر زمانی است که در پزشکی سنتی چینی و دیگر روش‌های درمانی طبیعی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ترکیبات فعال موجود در شیرین بیان، مانند گلیسیریزین، لیکوریتیژنین و گلابریدین از خواص ضد ویروسی قدرتمند برخوردار هستند.
مطالعات آزمایشگاهی نشان داده اند که عصاره ریشه شیرین بیان در برابر اچ‌آی‌وی، ویروس سنسشیال تنفسی، ویروس‌های هرپس و کروناویروس مرتبط با سندرم تنفسی حاد که موجب نوعی سینه پهلوی شدید می‌شود، موثر عمل می‌کند.
برای مطالعه بیشتر از ۶۸ خاصیت باور نکردنی شیرین بیان + کاربردها و عوارض جانبی به این سایت مراجعه نمایید.
آستراگالوس(گَوَن)
آستراگالوس که به نامهای گیاه آستراگالوس، اسطراغالیس، گَوَن به ترکی:یوْرغون آغاجی،گَوَن نیز شناخته می‌شود، گیاهی گلدار و پر استفاده در پزشکی سنتی چینی است. این گیاه دارویی حاوی آستراگالوس پلی‌ساکارید (APS) است که از خواص تقویت کننده سیستم ایمنی و ضد ویروس چشمگیری برخوردار است.
مطالعات آزمایشگاهی و با حضور سوژه‌های حیوانی نشان داده اند که آستراگالوس با ویروس‌های هرپس، هپاتیت C، و ویروس H ۹ آنفلوآنزای پرندگان مقابله می‌کند.
افزون بر این، مطالعات آزمایشگاهی نشان داده اند که آستراگالوس پلی‌ساکارید ممکن است از سلول‌های آستروسیت انسانی، شایع‌ترین نوع سلول در سیستم عصبی مرکزی، در برابر عفونی شدن توسط ویروس‌های هرپس محافظت کند.
برای مطالعه دیگر خواص درمانی گیاه گون به این سایت مراجعه نمایید.
زنجبیل
محصولات تهیه شده از زنجبیل مانند چای ها، قرص‌ها و شربت ها، درمان‌های طبیعی محبوبی هستند. زنجبیل به لطف تراکم بالای ترکیبات گیاهی قدرتمند فعالیت ضد ویروس چشمگیری را نشان داده است.
پژوهش‌های آزمایشگاهی نشان داده اند که عصاره زنجبیل از آثار ضد ویروسی در برابر آنفلوآنزا پرندگان، ویروس سنسشیال تنفسی، و کالیسی‌ویروس گربه‌ای (FCV)، قابل مقایسه با نوروویروس انسانی، برخوردار است.
افزون بر این، برخی ترکیبات در زنجبیل، مانند جینجرول و زینجرون، توانایی خود در مهار تکثیر ویروس و پیشگیری از ورود ویروس‌ها به سلول‌های میزبان را نشان داده اند.
برای مطالعه از ۵۶ فواید زنجبیل برای سلامتی، زیبایی و درمان+۱۰ مضرات به این سایت مراجعه نمایید.
جینسینگ(عشقه)
جینسینگ دیر زمانی است که در پزشکی سنتی چینی استفاده می‌شود و به طور خاص توانایی خود در مبارزه با ویروس‌ها را نشان داده است.
در مطالعات آزمایشگاهی، عصاره جینسینگ قرمز کره‌ای آثار چشمگیر در برابر ویروس سنسشیال تنفسی، ویروس‌های هرپس، و هپاتیت A را نشان داده است.
افزون بر این، ترکیباتی در جینسنگ به نام جینسنوسید‌ها دارای آثار ضد ویروسی در برابر هپاتیت B، نوروویروس و کوکساکی‌ویروس (Coxsackievirus) است که مورد آخر با چندین بیماری، از جمله یک عفونت مغزی به نام مننگوانسفالیت مرتبط است.
برای مطالعه از ۳۰ خاصیت جینسینگ برای پوست، مو و سلامتی و میل جنسی به این سایت مراجعه نمایید.
قاصدک
قاصدک (به ترکی: زنجیر اوْتو) شاید بیشتر به عنوان علف هرز شناخته شود، اما این گیاه از خواص دارویی، از جمله آثار ضد ویروسی برخوردار است.
پژوهش‌های آزمایشگاهی نشان داده اند که قاصدک ممکن است با هپاتیت B، اچ‌آی‌وی، و آنفلوآنزا مبارزه کند.
افزون بر این، یک مطالعه آزمایشگاهی نشان داد که عصاره قاصدک تکثیر دنگ، ویروسی که موجب تب دنگ می‌شود را مهار کند. این بیماری که می‌تواند کشنده باشد، علائمی مانند تب بالا، استفراغ و درد عضلانی را موجب می‌شود.»
برای مطالعه از ۲۹ خاصیت درمانی گل قاصدک و موارد منع مصرف آن به این سایت مراجعه نمایید.
منابع اخذ:
- عصر ایران
- بازده
- های دکتر
- پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی
- ساعد نیوز
- نمناک
- بیتوته
- ویکی پدیا
- چطور
جزوه تولید و پرورش گیاهان دارویی و خواص آنها-دکتر علی فرامرزی-دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه